نفت بهصورت خام یا فراوری نشده خیلی مفید نیست و بهصورتی که از دل زمین بیرون آمده کاربرد چندانی ندارد. با اینکه نفت شیرین (با لزجت کم و نیز با گوگرد کم) به صورت تصفیه نشده در وسایل محرکه با قوه بخار به کار برده میشد، گازها و سایر محلولهای سبکتر آن معمولاً داخل مخزن سوخت جمع شده و باعث بروز انفجار میگردید. غیر از مورد گفته شده برای استفاده از نفت، برای تولید محصولات دیگر مانند پلاستیک، فومها و ... نفت خام بهطور حتم باید پالایش گردد.
فراوردههای سوختی نفتی در گستره وسیعی از کاربردها، سوخت کشتی، سوخت جت، بنزین و بسیاری دیگر موارد استفاده میشود. هر کدام از مواد یادشده دارای نقطه جوشی متفاوت میباشند از این رو میتوان آنها را توسط فرایند تقطیر از همدیگر جدا نمود. از آنجائیکه تقاضای زیادی برای اجزای مایع سبکتر وجود دارد از این رو در یک پالایشگاه مدرن نفتی هیدروکربنهای سنگین و اجزای گازی سبک در طی فرایندهای پیچیده و انرژی بری به مواد با ارزش تری تبدیل میشوند.
فرآورده نفتی یا فرآوردههای نفتی، موادی بسیار پرکاربرد هستند، که از نفت خام و در پالایشگاه نفت فرآوری میشود. پالایشگاهها مطابق ترکیب نفت خام و درخواست مشتریان میتوانند، فرآوردههای نفتی را برای کارهای مختلفی فرآوری کنند. بیشترین کاربری فرآوردههای نفتی در بدست آوردن انرژی از آنهاست: برای مثال مازوت و بنزین فرآوردههایی هستند که برای بکاربردن انرژی آنها مورد استفاده قرار میگیرند. پالایشگاهها همچنین مواد شیمیایی دیگری نیز فرآوری میکنند، که برخی از آنها فرایندهای شیمیایی را برای فرآوری پلاستیک و دیگر مواد پرکاربرد، بکار میبرند. از آنجا که نفت دارای چند درصد گوگرد است، مقدار زیادی گوگرد نیز به عنوان فرآورده نفتی فرآوری میشود. هیدروژن و کربن در شکل کک نفت نیز میتوانند، فرآورده نفتی بحساب آیند.
فرآوردههای اصلی پالایشگاههای نفت:
آسفالت، دیزل، مازوت ها، بنزین، نفت چراغ، روان سازها، قیر، کک