معرفی رشته مهندسی برق(کنترل)

دانش کنترل، چنان که از نامش بر مي آيد کنترل رفتار سيستمهاي مختلف با توجه به وروديهاي داده شده را بر عهده دارد. به طور کلي در تمام سيستمها، مسأله کنترل خودکار تغيير رفتار سيستم براي نزديک کردن پاسخهاي آن به مقادير مطلوب، همواره مورد نظر مي باشد. از آنجايي که مثالهاي فراواني در اين مورد از کنترلهاي يک کوره گرفته تا کنترل سفينه هاي فضايي و موشکها وجود دارد، يک متخصص کنترل بايد با علوم متنوعي سروکار داشته باشد. از اين رهگذر، بررسي انواع سيستمها، روشهاي کنترل کننده براي يک سيستم و شبيه سازي سيستمها از بحثهاي اوليه اين دانش، محسوب مي گردد. اين سيستمها ممکن است برقي، مکانيکي، شيميايي و حتي اقتصادي باشند. دانشجويان اين رشته فارغ از نوع سيستم به روشهاي بررسي سيستم مي پردازند و بدين ترتيب به شرط آشنايي با خصوصيات اين سيستم مورد نظر قادر به تجزيه و تحليل و کنترل آن خواهند بود.
 
بنابراين در يک نگاه، هدف از ايجاد اين رشته بينه سازي سيستمها، بهبود کيفيت و ارزانتر شدن فرآورده ها و گسترش ميزان توليد و ماشيني کردن بسياري از عمليات تکراري و خسته کننده دستي مي باشد. اين رشته در دوره کارشناسی، ارشد و دکترا در ايران ارائه مي گردد و دانش آموختگان قادرند در رشته هايي همچون الکترونيک، قدرت، مخابرات و کنترل و بيوالکترونيک به تحصيلات خود ادامه دهد.
 
در صنعت برق، مسؤوليتها برحسب ولتاژ، تفکيک و تقسيم بندي شده است. همانطور که اطلاع داريد توليد نيروگاهها براي اينکه تا محل توزيع با افت ولتاژ مواجه نشود و از ميزان تلفات، کاهش پيدا کند ولتاژ را در سطوح 400 کيلو ولت و 230 کيلو ولت افزايش مي دهند. در محل توليد و در چند طبقه از ولتاژ به محل مصرف ولتاژ کاهش پيدا مي کند که يکي از سطوح کاهش ولتاژ، ولتاژ 63 کيلو ولت است.
 
پستهايي که در نقاط مختلف تهران و نواحي پراکنده شده به نام پستهاي فوق توزيع و يا 63 کيلو ولت، 20 کيلو ولت از اين مرکز کنترل مي شوند يعني بدون اينکه آپراتور در محل حضور داشته باشد از راه دور، کليه اطلاعات پستهاي فوق توزيع که متجاوز از 100 پست فوق توزيع هستند انتقال داده باشد و در اينگونه مراکز، کنترل مي شود.
 
مجموعه عواملي که در اين مرکز مشغول اند، از تخصصهاي مختلفي بهره مند هستند. عمدتاً راهبري اين نوع سيستمها با تحصيل کرده هاي رشته کنترل و برق است که عمدتاً مهندس و يا فوق ليسانس برق هستند و ديسکوشرهايي که پشت کنسولهاي اين مراکز، اِعمال به کنترل از راه دور پستهاي فوق توزيع را مي کنند تخصص فوق ديپلم برق دارند و بايد تجربه طولاني کاري داشته باشند و درآمد آنها نسبت به يک فردي که تازه از دانشگاه وارد به بازار کار شده دو برابر اين ميزان است و مشغله کاري آنها 24 ساعته است؛ يعني در تمام طول شبانه روز بايد به روند توزيع برق، اشراف و کنترل داشته باشند به دليل اينکه سيستم برق، يک پروسه ممتد و پشت سرهمي است که امکان اينکه وقفه اي در توزيع آن ايجاد شود اصلاً مجاز نيست به همين دليل مي توان گفت کار در اين مرکز که به طور شبانه روزي صورت مي گيرد کار سختي است.
 
دانشجويان رشته مهندسي برق گرايش کنترل با گذراندن دروس عمومي 57 واحد دروس اصلي، 27 درس تخصصي، 8 واحد درس اختياري مي گذرانند که از آن ميان مهمترين آن از اين قرار است.
 
1- کنترل سيستمهاي خطي که روشهاي کنترل فرآيند و سيستم با استفاده از فرمهاي رياضي را به دانشجويان مي آموزد.
 
2- کنترل صنعتي که به چگونه عمل کردن روشهاي موجود در کنترل سيستمهاي خطي مي پردازد. اين درس بيشتر حالتهاي فيزيکي مثلاً سيستمهاي هيدورليک و نيوماتيک را مورد بررسي قرار مي دهد.
 
3- کنترل مدرن که سيستمهاي مختلف دارويي، شيميايي و مانند آن را بررسي نموده و به شکل کلي و جامع، روشهاي کنترل هر سيستم واقعي و عمومي را بيان مي کند.
 
4- کنترل ديجيتال و غيرخطي و آزمايشگاه کنترل ديجيتال که چگونگي استفاده کامپيوتر براي کنترل از فرآيندها را به دانشجويان مي آموزد.
 
5- ابزار دقيق و آزمايشگاه ابزار دقيق که به شکل نظري و عملي دانشجويان را با تستگرها آشنا مي سازد.
 
6- ريز پردازنده و آزمايشگاه ريز پردازنده که به صورت نظري و عملي به دانشجويان، مکانيزه و کنترل فرآيند و کامپيوتري کردن را مي آموزد.
 
در شرايط فعلي جهان، مهندسين کنترل بيشتر در جوامع صنعتي داراي بازار کار مناسب هستند، با اين حال گرايش نوين، به سوي اتوماسيون يعني خودکار کردن سيستمها نياز ِ به اين سيستم و دانش آموختگان آن را بيشتر نموده است، بنابراين بازار کار اين رشته بستگي به سياستهايي دارد که در مورد يک حوزه به اجرا در مي آيد.
 
از آنجايي که کنترل فرآيند در يک سيستم مثلاًً يک کارخانه به روش قديمي يا روش جديد کامپيوتري صورت نگيرد، لذا وجود مهندس کنترل بستگي به روش کنترل فرآيند دارد. با اين همه چنانکه گفته شد همگام با تقويت ماهيت خودکار نمودن سيستمها که ضرب آهنگ شتابان يافته، آينده اي روشن براي اين رشته متصور است.