رشته هوانوردی دارای سه شاخه خلبانی، مراقبت پرواز و ناوبری هوایی است که در این میان دو شاخه خلبانی و مراقبت پرواز از بین داوطلبان گروههای آزمایشی ریاضی و فنی و علوم تجربی دانشجو میپذیرند که ما در اینجا به معرفی این دو شاخه میپردازیم :
شاخه خلبانی تنها شاخه خلبانی که از طریق آزمون سراسری دانشگاهها و مراکز آموزش عالی دانشجو میپذیرد، شاخه خلبانی نظامی است که دانشجویان آن در دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری آموزش میبینند. هدف از پذیرش دانشجوی هوانوردی (خلبانی) در دانشگاه هوایی شهید ستاری، تربیت خلبانهای مورد نیاز نیروی هوایی جمهوری اسلامی است. نیروی هوایی تعیین میکند که دانشجویان خلبانی در کدام رشته تخصصی (خلبان جنگی ، آموزشی یا مسافربری) آموزش ببینند. آنچه مهم است این است که رشته هوانوردی (خلبانی) دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری وابسته به نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی است و دانشجویان این دانشگاه از بدو ورود به دانشگاه یک دانشجوی نظامی خواهند بود و در نهایت به عنوان یک افسر مهندس یا کارشناس فارغالتحصیل میشوند.
تواناییهای لازم :
پای میکروفون صحبت کردن، یک توانایی است و مراقب پرواز باید از این توانایی برخوردار باشد؛ یعنی باید بتواند در هر شرایطی اطلاعات لازم را در اختیار خلبانها قرار دهد. برای مثال اگر هوا خراب باشد و خلبان هم دچار اضطراب و هیجان شده باشد، این مسؤول مراقبت پرواز است که میتواند به خلبان آرامش دهد و باعث شود که هواپیما ایمن بر زمین بنشیند. همچنین یک مراقب پرواز باید به زبان انگلیسی مسلط باشد. چون باید با خلبانها انگلیسی صحبت کند و خلبانها نیز به زبان انگلیسی پاسخ بدهند.
درسهای این رشته در طول تحصیل :
دروس پایه:
ریاضی عمومی، فیزیک، مبانی و برنامهریزی کامپیوتر، معادلات دیفرانسیل.
دروس اصلی:
مبانی مهندسی برق، مکانیک، نقشهکشی و نقشهخوانی هوانوردی، الکترونیک عمومی، سیستمهای کمک ناوبری، ناوبری، هواشناسی عمومی، سرویس هواشناسی، هوانوردی، مکانیک پرواز، زبان تخصصی، فرودگاهها، حقوق هواپیمایی، مبانی مدیریت، اصول مخابرات، اصول رادار، کاربرد کامپیوتر و اتوماسیون در مراقبت پرواز، آمار و احتمالات مهندسی.
دروس تخصصی:
مراقبت هوانوردی و طرح پرواز، سرویسهای ترافیک هوایی، سرویسهای اطلاعاتی هوانوردی، دستورالعملهای ناوبری و مراقبت پرواز (کنترل منطقهای، کنترل تقرب و ارتفاعسنجی، برج کنترل) ، دستورالعملهای کنترل هواپیما به وسیله رادار، آموزش عملی رادار، تجسس و نجات، بررسی سوانح، طراحی دستورالعملهای پرواز، عملیات هواپیمایی، صلاحیت پرواز، سیستم ناوبری، ارتباطات و نظارت ماهوارهای، روش تدریس هواپیمایی، سیمولاتور برج کنترل، سیمولاتور کنترل منطقهای، سیمولاتور تقرب پرواز.
موقعیت شغلی در ایران :
شاخه خلبانی تنها در دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری ارائه میشود و تمامی دانشجویان این دانشگاه از بدو ورود بورسیه میشوند و با درجه ستوان دومی فارغالتحصیل میگردند و در طول خدمت در نیروی هوایی، مسکنی مناسب و مطابق ضوابط نیروی هوایی دریافت میکنند. شاخه مراقبت پرواز نیز در دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری و دانشکده صنعت هواپیمایی کشوری ارائه میشود. گفتنی است تعدادی از دانشجویان دانشکده صنعت هواپیمایی کشوری از ترم دوم تحصیلی ، در صورت احراز شرایط با توجه به نیاز شرکتهای هواپیمایی بورسیه خواهند شد و در صورت سپردن تعهد خدمت از انجام خدمت وظیفه معاف میشوند.
شرایط گزینش دانشجویان هوانوردی (خلبانی)
رشته خلبانی دانشگاه هوایی شهید ستاری که از دو گروه آزمایشی ریاضی و فنی و علوم تجربی دانشجو میپذیرد، دارای شرایط و ویژگیهای خاصی است که به گفته مسوولان این دانشگاه شرایط فوق بسیار مهم بوده و علاقهمندان به رشته خلبانی باید پس از مطالعه دقیق شرایط و ویژگیهای مورد نظر، رشته خلبانی را انتخاب کنند. مسوول گزینش در مورد این ویژگیها میگوید: یک خلبان به عنوان فرمانده هواپیمایی که میلیونها دلار ارزش دارد، حرف اول را در هواپیما میزند . به همین دلیل باید آمادگی کامل را برای احراز این مسوولیت داشته باشد که در دانشگاه هوایی شهید ستاری این آمادگی در سه مرحله سنجیده میشود.
مرحله اول :
داوطلب این رشته باید در آزمون سراسری دانشگاهها و مراکز آموزش عالی شرکت کرده و با موفقیت در این آزمون، آمادگی علمی خود را ثابت کند و همچنین لازم است که رشته هوانوردی (خلبانی) را جزو یکی از 9 انتخاب اول فرم انتخاب رشته خود درج کرده باشد.
مرحله دوم :
در این مرحله باید از لحاظ جسمی در معاینات ما پذیرفته شود که در این مرحله یک داوطلب علاوه بر خصوصیات ظاهری که عبارتند از : حداکثر سن 20 سال تمام (حتی اگر خدمت سربازی را انجام داده باشد نباید بیشتر از 20 سال داشته باشد) و حداقل قد 165 سانتیمتر و داشتن وزنی متعارف، از سلامت جسمانی کامل نیز برخوردار باشد. دید چشم او باید بوده و کوررنگی نداشته باشد، به همین دلیل چشم داوطلب در سه مرحله معاینه شده و نهایتا نوار مغزی او برداشته و دندانهایش معاینه میشود. چون برای مثال اگر داوطلبی چند عدد از دندانهای جلو را نداشته باشد در فشار جو بالا دچار حالت تهوع میشود و یا اگر بیش از 3 یا 4 دندانش ترمیم شده باشد در حین پرواز مشکل خواهد داشت. به همین دلیل به طور نسبی از هر 100 نفری که برای رشته خلبانی به این دانشگاه مراجعه میکنند، فقط 7 نفر آمادگی جسمی و روحی کامل را دارا هستند .
مرحله سوم :
آخر کار مصاحبه عقیدتی و حفاظتی است. یک دانشجوی خلبانی باید جسور، نترس و شجاع باشد و همچنین لازم است که عاشق این رشته بوده و فردی منضبط و منظم باشد.