دماسنج، وسیله‌ای است که بر مبنای واحدهای مختلف، دما را اندازه می‌گیرد. با استفاده از دماسنج‌ها می‌توان دما را اندازه گرفت. دماسنج‌های دیجیتالی، الکلی و جیوه‌ایرایج‌ترین دماسنج‌ها هستند که با منبسط شدن جیوه یا الکل درون مخزنشان کار می‌کنند.

   ترموکوپل از اتصال یک فلز و آلیاژ آن و با توجه به اثر سیبک تولید می شوند. ترموکوپل یکی از پرمصرف ترین سنسورهای اندازه گیری دما محسوب می گردد که دما را به راحتی در رنج وسیعی از زیر صفر تا حدود 1700 درجه اندازه گیری می کند.

   جنب و جوش مولکول های هوای گرم و جسم گرم بیشتر از سایر اجسام است، این مولکول ها نوعی انرژی مادون قرمز تولید میکنند که توسط ترمومتر لیزری جذب شده و به سیگنال الکتریکی تبدیل می شوند. ترمومتر لیزری با اندازه گیری انرژی تمام اجسام و تبدیل آن به سیگنال الکتریکی دما را روی صفحه نمایش نشان می دهد.

   تمام اجسام از خود اشعه مادون قرمز منتشر می کنند. ترمومتر لیزری یا دماسنج غیر تماسی می تواند تشعشعات ساطع شده از سطوح مختلف را دریافت کرده و بر اساس دما نماش دهد.

ترمومتر های دیجیتالی پرتابل یا قابل حمل (Portable Digital Thermometer) در اندازه گیری و کنترل دما کاربرد دارند؛ در نگاه اول ترمومتر ها شبیه به مولتی متر هستند. ترمومترهای دیجیتالی برای سنسور دما دارای یک یا چند ورودی (ترموکوپل نوع K، J، Pt100 و...) هستند.

   ترمومتر و یا دماسنج گازی که به ترمومتر دنباله دار هم معروف است در حقیقت از همان قوانین ساده گازهای کامل استفاده کرده و با توجه به افزایش فشار در اثر افزایش دما در حجم ثابت با اندازه گیری این فشار و کالیبره آن بر حسب دما مقدار دما را اندازه گیری می کند. در حقیقت دماسنج گازی نوعی فشار سنج محسوب میگردد.

   بيشتر تجهيزات اندازه گيری و سنسورها براي دقت مشخصي طراحي گرديده اند. پروسه ای که در آن دقت تجهيز را مورد ارزيابي قرار مي دهند کاليبراسيون نام دارد. کاليبراسيون در حقيقت اندازه‌گيری و تعيين صحت وسيله اندازه‌گيري در مطابقت با مرجع تاييد شده مي‌باشد. مرجع ذکر شده همان کاليبراتور مي باشد که با توجه به پارامتر مورد اندازه گيري و کارایی و رنج آن به انواع مختلف دسته بندي مي گردد.

   ترانسمیتر دما یا انتقال دهنده دما وسیله‌ ای است که مقدار دمای اندازه‌ گیری شده توسط سنسور دما مثل ترموکوپل (غالبا یک سیگنال ضعیف می ­باشد) را به یک کمیت استاندارد قابل انتقال تبدیل می‌کند. مرسوم‌ ترین سیگنال الکتریکی آنالوگ سیگنال جریان با محدوده 4 تا 20 میلی‌آمپر و سیگنال ولتاژ با محدوده صفر تا 10 ولت DC است. به طور مثال سیگنال 4mA بیانگر 0°C و سیگنال 20mA بیانگر 100°C می ­باشد. ترنسمیتر دما برای خواندن مقدار دما به نمایشگر یا کامپیوتر یا PLC و... متصل می­ گردند.

   ابزار دقیق در حقیقت زیر ساخت یک سیستم کنترل و اتوماسیون را تشکیل می دهند و شامل ابزاری نظیر: انواع کنترلر، نشان دهنده، ترانسمیتر، رکوردر و... می باشند که این ابزار وظیفه اندازه گیری، انتقال، نمایش، ثبت و کنترل پارامترهای مهم فیزیکی نظیر دما، فشار، فلو، سطح مایعات و ... را در پروسه های صنعتی به شکلی دقیق بر دوش دارند. ابزار دقيق را مي توان به دو صورت دسته بندي كرد يكي از نظر نوع عملکرد این ابزار برای مثال ابزاری که عمل کنترل دما یا فشار و رطوبت و یا سطح را بر عهده دارند به كنترلر مشهورند و به همین ترتیب ابزار نمایش این مقادیر که به ایندیکیتور یا نمایشگر معروفند و ابزار انتقال اطلاعات مقادیر برای مثال فشار، فلو، دما و سطح به صورت سیگنال های استاندارد که ، ترانسميتر یا منتقل کننده نامیده می شوند.

   در محاسبات مربوط به گرمایش و تهویه مطبوع، پارامتر هایی همچون دمای خشک، دمای مرطوب، نقطه شبنم، رطوبت نسبی و .... مورد نیاز است. مهندسین با تشکیل نموداری که به آن نمودار سایکرومتریک گفته می­ شود، توان محاسبات پارامتر های مذکور را با داشتن 2 پارامتر، میسر کرده اند.