ترمز ضد قفل یا ای‌بی‌اس (ABS) یک سامانهٔ ایمنی برای ترمز در خودروها است که مانع قفل‌ ماندن چرخ‌های اتوموبیل در هنگام ترمز گرفتن توسط راننده می‌شود. سیستم ترمز ABS یکی از تکنولوژی‌های برتر در صنعت خودرو می‌باشد و جان بسیاری از انسان‌ها را نجات داده است. سیستم ترمز ضدقفل (Anti-lock braking systems) در طی سالیان به تکامل رسیده و برای اولین‌بار در سال ۱۹۳۰ در هواپیما به‌شکل مکانیکی مورد استفاده قرار گرفت. در همان زمان تحولات زیادی در توسعه این سیستم در صنعت هوانوردی بوجود آمد، اما جالب بود که بررسی این سیستم برای چندین سال متوقف شد تا اینکه در سال ۱۹۷۵ تا ۱۹۷۶ برای اولین‌بار این سیستم در کامیون‌های سنگین در آمریکا برای کاهش تصادفات به خاطر از دست دادن پایداری کامیون در جاده‌ها مخصوصا جاده‌های لغزنده مورد استفاده قرار گرفت. در سال ۱۹۸۰ در تکنولوژی ایمنی خودرو تحول عظیمی رخ داد و سیستم ABS به شکل امروزی (الکترونیکی) در خودروهای سواری مورد استفاده واقع شد.

   عنوان ترمز ضد قفل از دیدگاهی یک عنوان اشتباه است زیرا این سامانه مانع قفل شدن چرخ‌ها نمی‌گردد بلکه تنها از قفل ماندن چرخ‌ها جلوگیری می‌کند. از همین رو انجمن مهندسان خودرو در ابتدا عنوان سامانهٔ کنترل لغزش چرخ را برای آن برگزیده بود. قفل نشدن ترمزها باعث می‌شود راننده بتواند حتی در حالی که پدال ترمز را تا آخرین حد فشرده است، بدون از دست دادن کنترل خودرو، موانع را با فرمان‌دادن دور بزند و از محدودهٔ خطر خارج شود.

   یکی از خطرات رایج هنگام رانندگی با خودروها قفل‌شدن چرخ‌های آن‌ها در زمان ترمزهای شدید یا در سطح جاده‌های لغزنده است. این امر باعث می‌شود مسافت ترمز افزایش پیدا کند و میزان اثرگذاری فرمان (زاویهٔ چرخ‌های جلویی خودرو) بر روی تغییر جهت خودرو به شدت کاهش یابد. در شرایط بدتر اگر چرخ‌های عقبی نیز قفل شوند امکان انحراف کامل وسیلهٔ نقلیه بر اثر ناهمواری‌ها و شیب سطح جاده وجود خواهد داشت و کنترل وسیلهٔ نقلیه را بسیار سخت خواهد کرد. می‌توان گفت در هنگام قفل‌شدن چرخ‌ها میزان بازدارندگی آن‌ها از انحراف به طرفین به صفر میل می‌کند. علت این امر آن است که میزان اصطکاک ایستایی در آستانه حرکت بین زمین و لاستیک خودرو همواره از اصطکاک جنبشی آن بیشتری است. رانندگان با تجربه با درک این موضوع از روش ترمز کردن متناوب‌ برای توقف خودرو استفاده می‌کنند. سامانهٔ ترمز ضد قفل تلاش دارد اثری مشابه روش ترمز کردن متناوب را به صورت خودکار در هنگام ترمز گرفتن اجرا کند.

طرز کار

   در سامانهٔ ترمز ضد قفل، چرخ‌ها به حسگرهایی جهت سنج سرعتشان مجهز می‌شوند که با قفل شدن چرخ‌ها سیگنالی را برای ریز کنترل‌گر ارسال می‌کنند، ریزکنترل‌گر با بررسی اطلاعات فرمان‌هایی را برای کم‌کردن فشار از روی سیلندر ترمزِ آن چرخ ارسال می‌دارد تا چرخ بتواند دوباره به چرخش درآید، با آزاد شدن چرخ فشار سیال ترمز دوباره به حالت عادی باز خواهد گشت.

معایب

   سامانهٔ ای‌بی‌اس ممکن است موجب ایجاد احساس لرزش همراه با صدا زیر پای راننده گردد. با این وجود روش‌هایی برای از بین بردن این موارد در خودروها وجود دارد.

   هدف اصلی این سامانه افزایش میزان کنترل‌پذیری خودرو است و بر خلاف باور رایج لزوماً موجب کاهش مسافت ترمز نمی‌شود. برعکس یک رانندهٔ ماهر در شرایط سخت احتمالاً می‌تواند خودرو را در فاصلهٔ کمتری نسبت به راننده‌ای که از سامانهٔ ای‌بی‌اس استفاده می‌کند متوقف کند. با این وجود انجام این کار نیازمند تمرکز و مهارت بالای راننده است و اکثر رانندگان حتی ماهر در شرایط عادی از عهدهٔ انجام این کار بر نمی‌آیند.