تحقیقات جدید نشان می‌دهند مصنوع دست‌سازی که از بقایای یک کشتی در سواحل عمان به دست آمده‌ است قدیمی‌ترین نمونه کشف شده از نوعی از ابزارالات مسیریابی است.

باستان‌شناسان دریایی می‌گویند این ابزار در واقع یک اسطرلاب است، ابزاری که زمانی دریانوردان برای محاسبه ارتفاع خورشید در طول سفرهایشان استفاده می‌کرده‌اند. گفته می‌شود این اسطرلاب به سال‌های ۱۴۹۵ تا ۱۵۰۰ تعلق دارد. این ابزار از بقایای کشتی پرتغالی به دست آمده‌ است که در سال ۱۵۰۳ در اثر وقوع طوفان غرق شده بود. این کشتی اسمرالدا نام داشته و بخشی از ناوگان کاشف پرتغالی، واسکو دا گاما،‌ اولین انسانی که از اروپا مستقیم به هندوستان رفت، بوده‌ است.

به گفته دیوید مئارنز،‌ محققی که هدایت پروژه کشف این قطعه را به عهده داشته، کشف چنین جسم کمیابی فرصتی عالی است که از نظر تاریخی از اهمیت بالایی برخوردار است، باستان‌شناسان می‌توانند با مطالعه روی آن جاهای خالی را در تاریخ پر کنند. این اسطرلاب در سال ۲۰۱۴ کشف شده‌ است اما قدمت آن به تازگی محاسبه شد. این شیئ یکی از ۳۰۰۰ قطعه‌ای است که در مجموعه‌ای از غواصی‌ها در این کشتی کشف شده‌ است. این صفحه برنزی ۱۷٫۵ سانتیمتری، ضخامتی کمتر از دو میلیمتر دارد. مئارلنز می‌گوید به محض دیدن این قطعه برنزی متوجه خاص بودن آن شده‌ است.

محققان به محض کشف متوجه شدند که این جسم یک اسطرلاب است، اما نمی‌توانستند نشانگرهای مسیریابی را روی آن مشاهده کنند. اما اسکن‌های لیزری که در دانشگاه وارویک روی این اسطرلاب انجام شد توانست نشانه‌های کوچکی به فاصله پنج درجه از یکدیگر را در حاشیه صفحه کشف کردند. این ابزار به دریانوردان کمک می‌کرده‌است تا ارتفاع خورشید را از بالای خط افق اندازه‌گیری کرده و موقعیت خود را بیابند تا بتوانند مسیر خود را در میان دریاها تعیین کنند. اسطرلاب‌ها اجسامی بسیار کمیابند و این صد و هشتمین اسطرلابی است که تاکنون کشف شده‌است، اما در عین حال قدیمی‌ترین آنها نیز هست.