موتور پنوماتیک (موتور هوا) یا موتور هوای فشرده نوعی موتور است که با انبساط هوای فشرده کار انجام می‌دهد. موتورهای پنوماتیکی معمولا انرژی هوای فشرده را با یک حرکت خطی یا دوار به کار مکانیکی تبدیل می‌کنند. حرکت خطی از یک دیافراگم یا عملگر پیستون استفاده می‌کند، حرکت دورانی توسط موتور هوای پره‌ای، موتور هوای پیستونی، توربین هوا یا موتور دنده‌ای تامین می‌شود.

   موتورهای پنوماتیک در دو قرن گذشته به شکل‌های زیادی موجود بوده‌اند و از اندازه‌های دستی تا چند صد اسب بخاری گسترده هستند. برخی از آن‌ها پیستون‌ها و سیلندرها و تعدادی به روتورهای با پره (موتورهای پره‌ای) و تعدادی هم بر توربین‌ها وابسته هستند. بسیاری از موتورهای هوای فشرده توان خود را با گرم کردن هوای ورودی یا خود موتور بهبود می‌بخشند. موتورهای پنوماتیک، موفقیت گسترده‌ای در صنایع دستی کسب کرده‌اند. اما در بسیاری از کاربردها در صنعت هم به‌صورت ثابت استفاده می‌شوند. تلاش‌های پیوسته‌ای برای افزایش کارایی این موتورها در صنعت حمل‌ونقل بکار رفته است. ولیکن، موتورهای پنوماتیک می‌بایست قبل از بکار رفتن در صنعت حمل‌ونقل بر تمامی نقص‌های خود غلبه کنند.

• دسته‌بندی

   موتورهای پنوماتیکی به دو دسته خطی و پره دوار تقسیم‌بندی می‌شوند.

• خطی

   برای رسیدن به حرکت خطی از هوای فشرده، مجموعه‌ای از پیستون‌ها معمولا استفاده می‌شود. هوای فشرده به محفظه تغذیه می‌شود که شافت پیستون‌ها را در خود جای‌داده است. همچنین درون این محفظه، یک فنر پیرامون شافت پیستون پیچیده شده تا هنگامی‌که هوا به محفظه پمپ نمی‌شود، محفظه کاملا باز باشد. هنگامی‌که هوا به محفظه تغذیه می‌شود، نیروی وارد بر شافت پیستون شروع به غلبه بر نیروی وارده بر فنر می‌کند. هرچه هوای ورودی بیشتر می‌شود، فشار افزایش و پیستون شروع به پایین رفتن در محفظه می‌کند. هنگامی‌که به بیشینه طول خود می‌رسد، فشار هوا از محفظه آزاد می‌شود و فنر سیکل را با بستن محفظه و برگرداندن فنر به‌جای اول تکمیل می‌کند.

• موتورهای دوار پره‌ای

   نوعی از موتورهای پنوماتیک است که با نام موتور پره‌ای دوار شناخته می‌شود و از هوا برای تولید حرکت دوار به شافت استفاده می‌کند. پره‌ها تا دیواره‌های محفظه با استفاده از فنرها، بادامک، یا فشار هوا بسته به طراحی موتور کشیده می‌شوند. هوا از ورودی موتور پمپ شده و که پره‌ها را هل داده و حرکت دورانی شافت مرکزی را تولید می‌کند. سرعت‌های دورانی می‌توانند بین 100 تا 2500 rpm بسته به چندین عامل که شامل مقدار فشار هوا در ورودی موتور و قطر محفظه است، می‌توانند باشند.

   یکی از کاربردهای موتورهای نوع پره‌ای، برای راه اندازی موتورهای گاز طبیعی یا دیزلی صنعتی است.