باکتریها گروهی از موجودات تک سلولی میکروسکوپی هستند که پوشش بیرونی نسبتاً ضخیمی، آنها را احاطه کرده است. این موجودات ساختار سادهای دارند و به گروه پروکاریوت (جانداران ساده) تعلق دارند.
باکتریها متنوعترین و مهمترین میکروارگانیسم ها هستند. تعداد کمی از آنها در انسان و حیوانات و گیاهان بیماریزا است. بطور کلی بدون فعالیت آنها، حیات بر روی زمین مختل میگردد. بطور یقین یوکاریوتها از موجودات زنده باکتری مانند بوجود آمدهاند. نظر به اینکه باکتریها ساختمان سادهای داشته و میتوان به آسانی، بسیاری از آنها را در شرایط آزمایشگاه کشت داد و تحت کنترل درآورد.
به شکل معمول در هر گرم خاک، ۴۰ میلیون و در هر میلیلیتر از آبهای سطحی و زیرزمینی، یک میلیون سلول باکتریایی، و روی هم رفته تقریباً پنج نانیلیون باکتری بر روی زمین وجود دارد که تودهٔ زندهای بیش از مجموع وزن گیاهان و جانوران را شامل میشود. باکتریها نقش حیاتی در چرخش مواد غذایی دارند و بسیاری از مراحل چرخههای مواد غذایی همچون تثبیت نیتروژن از جو زمین و تجزیه پروتئینها به روش زیستی، به آنها وابسته است. باکتریهای موجود در در جمعیتهای زندهٔ اطراف چشمههای آبگرم و Cold seeps مواد غذایی لازم برای حفظ حیات را با تبدیل مواد محلولی همچون سولفید هیدروژن و متان، فراهم میکنند.
بسیاری از باکتریها هنوز توصیف نشدهاند و تنها نیمی از اعضای شاخه باکتریها دارای گونههای قابل کشت در آزمایشگاه هستند. مطالعه باکتریها را باکتریشناسی نامند که شاخهای از میکروبشناسی است. در بدن هر انسان تقریباً ده برابر تعداد سلولهای بدن، سلولهای فلور انسانی وجود دارند که بسیاری از آنها باکتریهای روی پوست یا فلور روده هستند. تعداد بسیار زیادی از باکتریهای موجود در بدن به دلیل اثرات حفاظتی دستگاه ایمنی، بیزیان بوده و تعداد کمی نیز سودمند هستند. به هر روی گونههای کمی از باکتریها هم بیماریزا بوده و بیماریهای عفونی شامل وبا، سیفیلیس، سیاهزخم، جذام و طاعون را سبب میگردند.
بیماریهای کشنده باکتریایی شناختهشدهترعفونتهای دستگاه تنفسی همچون سل هستند که به تنهایی سالانه به ویژه در آفریقای سیاه (زیر صحرا) سبب ۲ میلیون مرگ میگردد. در کشورهای توسعهیافته از آنتی بیوتیکها درمان عفونتهای باکتریایی و همچنین در کشاورزی استفاده میشود، بنابراین مقاومتِ آنتی بیوتیکی شایع است. باکتریها در صنایعی مانند تصفیه فاضلاب آلودگیهای نفتی، تولید پنیر و ماست از راه تخمیر، بازیافت طلا، پالادیوم، مس و سایر فلزات از معادن و همچنین در زیستفناوری، تولید آنتیبیوتیکها و سایر مواد شیمیایی اهمیت دارند.