دماسنج، وسیله‌ای است که بر مبنای واحدهای مختلف، دما را اندازه می‌گیرد. با استفاده از دماسنج‌ها می‌توان دما را اندازه گرفت. دماسنج‌های دیجیتالی، الکلی و جیوه‌ایرایج‌ترین دماسنج‌ها هستند که با منبسط شدن جیوه یا الکل درون مخزنشان کار می‌کنند.

   جنب و جوش مولکول های هوای گرم و جسم گرم بیشتر از سایر اجسام است، این مولکول ها نوعی انرژی مادون قرمز تولید میکنند که توسط ترمومتر لیزری جذب شده و به سیگنال الکتریکی تبدیل می شوند. ترمومتر لیزری با اندازه گیری انرژی تمام اجسام و تبدیل آن به سیگنال الکتریکی دما را روی صفحه نمایش نشان می دهد.

   تمام اجسام از خود اشعه مادون قرمز منتشر می کنند. ترمومتر لیزری یا دماسنج غیر تماسی می تواند تشعشعات ساطع شده از سطوح مختلف را دریافت کرده و بر اساس دما نماش دهد.

ترمومتر های دیجیتالی پرتابل یا قابل حمل (Portable Digital Thermometer) در اندازه گیری و کنترل دما کاربرد دارند؛ در نگاه اول ترمومتر ها شبیه به مولتی متر هستند. ترمومترهای دیجیتالی برای سنسور دما دارای یک یا چند ورودی (ترموکوپل نوع K، J، Pt100 و...) هستند.

   ترمومتر و یا دماسنج گازی که به ترمومتر دنباله دار هم معروف است در حقیقت از همان قوانین ساده گازهای کامل استفاده کرده و با توجه به افزایش فشار در اثر افزایش دما در حجم ثابت با اندازه گیری این فشار و کالیبره آن بر حسب دما مقدار دما را اندازه گیری می کند. در حقیقت دماسنج گازی نوعی فشار سنج محسوب میگردد.

   سنسور (sensor) یعنی حس کننده و از کلمه  sens به معنی حس کردن گرفته شده و می تواند کمیت هایی مانند فشار، حرارت، رطوبت، دما، و … را به کمیت های الکتریکی پیوسته (آنالوگ) یا غیرپیوسته (دیجیتال) تبدیل کند. سنسورها در انواع دستگاه های اندازه گیری، سیستم های کنترل آنالوگ و دیجیتال مانند PLC مورد استفاده قرار می گیرند. عملکرد سنسورها و قابلیت اتصال آنها به دستگاه های مختلف از جمله PLC باعث شده است که سنسور بخشی از اجزای جدا نشدنی دستگاه کنترل اتوماتیک باشد. سنسور ها بر اساس نوع و وظیفه ای که برای آن ها تعریف شده اطلاعات را به سیستم کنترل  کننده می فرستند و سیستم طبق برنامه تعریف شده عمل می کند.

   پیرومتر نوعی ترمومتر با حسگر راه دور است که برای اندازه‌گیری دمای سطح استفاده می‌شود. درگذشته‌های دور چندین نوع پیرومتر وجود داشته است. در کاربرد مدرن، دستگاهی است که از یک فاصله، دمای سطح را از طیف تشعشع حرارتی نشر شونده از آن، که به آن رادیومتری هم گفته می‌شود، اندازه می‌گیرد.

   ترمومتر یا دماسنج به منظور اندازه گیری دما و یا درجه سردی و گرمی استفاده می شود. دمای سیستم از جمله کمیت های مهمی است که در واحد های صنعتی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. برای این منظور از ادوات مختلفی استفاده می شود که با توجه به نیاز، علاوه بر سنجش میزان درجه حرارت، اغلب توانایی تولید سیگنال کنترلی و همینطور سوئیچ را نیز دارا می باشند.

   سنسور المان حس کننده ای است که کمیت های فیزیکی مانند فشار، حرارت، رطوبت، دما و ... را به کمیت های الکتریکی پیوسته (آنالوگ) یا غیرپیوسته (دیجیتال) تبدیل می کند.

   سنسورها دستگاه های بسیار پیچیده ای هستند که برای ردیابی و پاسخ به سیگنال های الکتریکی یا نوری غالباً استفاده می شوند. یک سنسور پارامترهای فیزیکی (مانند دما، فشار خون، رطوبت، سرعت و ...) را به سیگنالی که قابل اندازه گیری الکترونیکی باشد، تبدیل می کند. به عنوان مثالی از شرح کار سنسورها، جیوه در دماسنج شیشه ای منبسط یا منقبض می شود تا دما را اندازه گیری کند و در نهایت توسط شخص از طریق لوله شیشه ای مدرج خوانده شود.