جزر و مد چیست؟
   از زمان‌های گذشته مردم می‌دانستند میان طلوع و غروب ماه و جزر و مد آب دریاها رابطه‌ای برقرار است اما چگونگی ‌آن را نمی‌دانستند تا آن كه اسحاق نیوتن (Isaac Newton) برای نخستین بار چگونگی رابطه را بیان كرد.

   پدیده جزر و مد اساساً زاییده ی نیروی جاذبه ماه است. بر روی زمین در هر لحظه دو منطقه وجود دارد كه در این مناطق آب اقیانوس‌ها به نحو چشم‌گیری بالا می‌آید که به آنها «كوه‌های دوگانه مد» می‌گویند. یكی از آنها در امتداد خط واصل بین ماه زمین و در قسمت رو به ماه است و دیگری در همان امتداد و در قسمت پشت به ماه زمین قرار دارد. دلیل ایجاد «كوه مد» اول را می‌توان به خوبی فهمید، در این منطقه ماه در نصف النهار ناظر و در بیشترین ارتفاع خود در آسمان قرار دارد. در نتیجه توده آب‌های دریاها با بیشترین شدت در جهت ماه جذب می‌شوند.

    «كوه مد» دوم كه در عقب قرار دارد به چه دلیل ایجاد می‌شود؟
   زمین و ماه، هر دو به دور یكدیگر می‌چرخند. در واقع هر دو جرم آسمانی بر دور مركز گرانش مشترك بین خود می‌گردند. اما از لحاظ مقدار جرم، آنها یك زوج نابرابر هستند، زیرا جرم زمین 81 برابر ماه می‌باشد. اگر جرم ماه و زمین با یكدیگر برابر بود، این مركز گرانش دقیقاٌ در وسط آن دو قرار می‌گرفت، ولی چون زمین بسیار سنگین‌تر از ماه است، مركز گرانش به زمین نزدیكتر است و در واقع زیر سطح زمین قرار دارد.

   زمین نیز در طول یك ماه، نوعی رقص تخم مرغی را گرد این مركز گرانش مشترك اجرا می‌كند. در نتیجه یك نیروی گریز از مركز ایجاد می‌شود، كه بزرگترین بخش این نیرو در قسمت پشت به ماه زمین متمركز می‌گردد. بنابراین توده آبهای آنجا در اثر نیروی رانش به خارج از زمین كشیده می‌شوند. زمانی كه ماه در حال طلوع یا غروب در افق‌ قرار دارد، كمترین حالت مد یا همان جزر را خواهیم داشت.

   جزر و مد همراه با حركت ظاهری ماه در آسمان از افق شرقی به سوی افق غربی ناظر پیش می‌روند. بنابراین ما در هر منطقه از زمین روزانه دو بار شاهد جزر و مد آب دریاها هستیم. اما از آنجا كه ماه نیز آهسته به دور زمین در گرش است، محل وقوع این «كوههای مد» را با خود انتقال می‌دهد. بنابراین در طول یك دور چرخش زمین به دور خود، مكان كوههای مد تا حدودی جابه‌جا می‌شود.

   بر این اساس یک مد تا مد بعدی بجای 12 ساعت ، 5/12 ساعت طول می کشد. اگر دقت كنید می‌بینید این زمان درست نصف زمان یك شبانه روز قمری است. یعنی نصف 24 ساعت و 51 دقیقه، از طلوع ماه تا طلوع ماه در روز بعدی است. اگر زمین، خورشید و ماه در یك امتداد واقع شوند، نیروی گرانش خورشید، موجب تقویت نیروی گرانش ماه می‌گردد. این حالت در زمان‌های «ماه نو» و «بدر» بروز می‌كند و در این صورت بزرگ‌ترین جزر و مدها ایجاد می‌شوند. به خاطر دوری خورشید از زمین اثر خورشید در جزر و مد به تنهایی نسبت به اثر ماه، كمتر است.

   فاصله خورشید از زمین 400 برابر دورتر از فاصله ماه از زمین است، و می‌توان گفت نیروی كشندی خورشید چیزی در حدود 7 درصد نیروی كشندی ماه است. از طرفی هم دوری و نزدیكی ماه به زمین هم تأثیرگذار است به نحوی که زمانی كه ماه در حضیض مداری است، نیروی كشندی ماه تا 20 درصد بیش از حالت عادی است.