امروزه با توجه به کمبود ذخائر نفتی توجه بسیاری به انرژی های تجدید پذیر می شود. انرژی جنبشی موجود در آب یکی از این نوع انرژی هاست. برای استفاده از انرژی جنبشی بشر مجبور به ساختن سد بر روی رودخانه ها شد. در زیر تعدادی از معروفترین این سد ها آورده شده است. 

    سد بزرگ آسوان

   این سد در جنوب شهر آسوان مصر واقع شده است. هدف از ساخت این سد تنها سامان دهی به سیلاب های سالانه رود نیل نیست بلکه هدف اصلی، ایجاد یک دریاچه پشت سد به منظور فراهم آوردن ذخایر آبی برای جلوگیری از قحطی و کمبود آب در مواقع خشکسالی می باشد.

   کار ساخت این سد از سال 1960  به عنوان یک پروژه ملی شروع شد و رئیس جمهوری مصر_ناصر_عهده دار تامین هزینه های این طرح بود .پس از این که مصر نتوانست نظر قطعی آمریکا و انگلیس را در رابطه با دریافت وام برای ساخت سد را به خود جلب کند، روسیه ساختار زمینی این سد را طراحی کرده و تجهیزات لازم برای ساختن نیروگاه برق را در اختیار مصر گذاشت. در طی اجرای عملیات ساخت، تدابیر و امکاناتی در نظر گرفته شد تا ساکنان اصلی نوبه )یک سرزمین باستانی در مصر ( به وطن اصلی شان بازگردند و در یک اقدام چند ملیتی به بازیابی آرامگاه عظیم ابو سیمبل پرداخته شد.

   سد بزرگ آسوان درسال 1970  توسط رئیس جمهور "سادات" افتتاح شد. امروزه این دریاچه با نام دریاچه ناصر تقریبا 500  کیلومتر عرض دارد و مرز مصر و سودان را به هم متصل می کند. علیرغم وجود مشکلات زیست محیطی که توسط سد ایجاد شده است، این سد یک موهبت الهی برای ملت مصر محسوب می شود .به دلیل وجود این سد در سالهای 1980 و 1990  هنگامی که کل قاره آفریقا دچار قحطی و خشکسالی شده بود، کشور مصر دچار هیچ مشکلی در رابطه با کمبود آب نشد و در موارد بسیاری از سیلاب های عظیم و غیر منتظره ایی که پیش می آمد در امان ماند.

   اکنون سیستم کشاورزی به طور منظم و سازمان دهی شده در این کشور رواج دارد اما در سال 1996  برای اولین بار آب پشت سد دریاچه ناصر سرریز شد. پروژه هایی در دست است که طی آنها نواحی در امتداد آبریز "توشکا" را دارای سکنه می کند و محله جدیدی را در راستای کانال تازه تاسیس "زاید" در قلب صحرای بزرگ آفریقا برای اسکان مردم احداث کند.

شکل(1). نمایی دور از سد بزرگ آسوان

شکل(2). نمای جانبی سد بزرگ آسوان 

   سد هوور(Hoover)

   سد هوور در تنگه سیاه و بر روی رود کلرادو در حدود 48  کیلومتری جنوب شرقی لاس وگاس واقع شده است و ارتفاع آن از سنگ های پایه تا راس سد که در آن جاده ساخته شده، در حدود 222 متر است.  برج و نقطه بالایی سد که در کنار نرده ها قرار دارد 13 متر از سطح جاده ارتفاع دارد.

   وزن تقریبی این سد به بیش از شش میلیون و ششصد تن می رسد و از نوعی بتون ثقیل و چگال ساخته شد که در پشت آن فشار آب حاصل از نیروی گرانشی زمین و نیروی منحنی افقی بر آن وارد می شود. نیروی وارده در هر فوت مربع فشاری معادل با  20430   کیلوگرم بر دیواره سد وارد می شود.

   در حدود 4357000  متر مکعب بتون در این سد به کار رفته است .با این میزان بتون می توان ساختمانی را به مساحت 100 فوت مربع و ارتفاع 1600 تا 3200 متر یعنی ساختمانی بلندتر از ساختمان امپراطوری که 1250 فوت ارتفاع دارد را در یک شهر ساخت و یا یک راه ارتباطی با عرض 16 فوت از سانفرانسیسکو به نیویورک کشید.

   اولین بتون این سد در ماه ژوئن سال 1933 و آخرین بتون آن در ماه می سال 1935  کار گذاشته شد. به طور تقریبی می توان گفت که در هر ماه156800  متر مکعب بتون در این سد کار گذاشته شده است. بیشترین میزان کار گذای بتون در یک روز 10253 متر مکعب بتون ( مقداری از این بتون ها در برج ورودی و مکان موتور برق به کار رفته است) بوده و کمترین میزان 269500 متر مکعب در هر ماه بوده است.

   آنچه سد هوور را از دیگر سد ها متمایز می کند این است که این سد از بلوک های سیمانی و یا ستون های عمودی ساخته شده که این بلوک ها دارای سایز های متفاوتی است مثلا در دیواره مخالف جریان آب سد سایز این بلوک ها 60 فوت مربع است و در دیواره موافق جریان آب سد سایز بلوک ها 25 فوت مربع است .بلوک های مجاور در هم فقل می شوند .برای جایگزین کردن بتون در هر بلوک در فضای 5 فوت به زمانی در حدود 27 ساعت زمان نیاز است. هنگامی که دمای بتون پایین می آید مخلوط سیمان و آب که به آن ملاط می گویند به فضایی که در نتیجه انقباض بتون در هوای سرد ایجاد می شود فشار وارد می کند و این بتون نوعی ساختار تک سنگ (یک تکه) پدید می آورد.

   مواد اصلی کاربردی در این سد ،که تمام این مواد توسط دولت خریداری شد، عبارتند از فولاد مقاوم معادل 45000000 پوند، دریچه تنظیم آب 21670000 پوند، صفحات فولادی و لوله های برون ریز 88000000 پوند، لوله ها و ابزار آلات در حدود 1344 کیلومتر، فولاد های ساختاری 18000000 پوند، فلزات کاربردی متفرفه 5300000 پوند است.

   پیمانکار از 20 آپریل سال 1931 به مدت هفت سال قرار داد بست که البته تا 29 ماه می 1935 کار بتون گذاری آن تمام شد و بقیه کار های تکمیلی آن تا 1 مارس 1936 به پایان رسید. 21 هزار نفر در کار سد سازی مشارکت داشتند که دستمزد ماهانه آنها 500000 دلار برآورد شده است.

شکل(3). نمایی از سد هوور

شکل(4). تصویری زیبا از نمای بالای سد هوور

 شکل(5). تصویری شگفت انگیز سد هوور واقع در لاس وگاس

   سد ایتایپو(Itaipu)

   موتور برقی_آبی این سد بزرگ ترین موتور برق پیشرفته جهان محسوب می شود. کار ساخت این سد از سال 1975شروع و تا سال 1991 به طول انجامید. به عنوان یک توسعه دو ملیتی می توان از آن نام برد این سد بر روی رود پارانا بسته شد که حاصل تلاش دو کشور همسایه برزیل و پاراگوئه می باشد .موتور برق این سد دارای 18 ژنراتور است که گنجایش تولید نهایی برق آن به 12.600 مگا وات می رسد و به طور قطع می توان گفت که خروجی برق سالانه آن 75 میلیون مگاوات است. در سالهای اخیر انرژی تولیدی سد ایتایپو پس از نصب آخرین دستگاه ژنراتور در سال 1991 چندین رکورد جهانی را شکسته است. تولید 77.212.396 مگاوات انرژی در سال 1995، در سال 1996 افزایش یافت و رکورد کنونی تولید برق هم اکنون 80 میلیون مگاوات در سال محاسبه می شود.

   عظمت این سد زمانی هویدا شد که در سال 1995 توانست جوابگوی 25% ذخایر انرژی برزیل باشد و 78% ذخایر انرژی پاراگوئه را تامین کند. موتور برق این سد یکی از جاذبه های توریستی منطقه "فوز دو ایگواکو" است که تا کنون پذیرای 9 میلیون توریست از 162 کشور جهان بوده است. شهر "فوز دو ایگواکو" برزیل که در آن آبشار های مشهوری قرار دارد در کرانه غربی رود پارانا و درست در مرز میان برزیل و پاراگوئه واقع شده است.

   موتور برق این سد در 14 کیلومتری شمال پل اینترنشنال ،که دو شهر "فوز دو ایگواکو" برزیل و "سوداد دل استی" پاراگوئه را به هم متصل می سازد قرار دارد. در کشور پاراگوئه چندین سد وجود دارد که ارتفاع نهایی آنها  744  متر و عرض آنها حداکثر به 225 متر می رسد. میزان مصالح کاربردی در این سد هم در نوع خود بی نظیر است با استفاده از آهن های کاربردی در این سد می توان 380 برج ایفل ساخت و با استفاده از بتون های مصرفی در این سد می توان 15 بار کانال تونل_پل ارتباطی فرانسه و انگلیس_ را ساخت. این سد یکی از اعجاب انگیز ترین بنا های کنونی جهان است که بر روی رود پارانا _که از نظر بزرگی هفتمین رود جهان به حساب می آید_ بسته شده است .کارگران یکی از دشوارترین کارهای جهان را به اتمام رساندند که طی آن 50 میلیون تن خاک و سنگ جابجا کردند.

شکل(6).  نمایی زیبا از سد ایتایپو

شکل(7).  نمایی از سد ایتایپو واقع در مرز برزیل و پاراگوئه

 شکل(8).  نمای روبه رو از عظمت سد ایتایپو