بزرگترین پالایشگاه ایران و جهان

   بزرگ‌ترین پالایشگاه جهان نه در کشورهای تولیدکننده نفت که بلکه در یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان نفت جهان یعنی کشور هند واقع شده است. این پالایشگاه با ظرفیت پالایش ۱ میلیون و ۲۴۰ هزار بشکه در روز، جام‌نگر (jamnagar) نام دارد و یک‌چهارم ظرفیت پالایشی کشور هند را به خود اختصاص داده است. پالایشگاه جام‌نگر در شمال‌غربی هند و در کنار دریا و در ایالت گجرات واقع شده‌ و متعلق به هلدینگ خصوصی ریلاینس (Reliance) است. بخش اول این پالایشگاه با ظرفیت ۶۶۰ هزار بشکه در روز در سال ۱۹۹۸ افتتاح شد و طرح افزایش ظرفیت آن با ظرفیت ۵۸۰ هزار بشکه در روز و سرمایه‌گذاری 7.4 میلیارد دلاری در سال ۲۰۰۸ به بهره‌برداری رسید.

   عدد نلسون یا درجه پیچیدگی پالایشگاه به توانایی تولید محصولات با فن‌آوری بالا و با ارزش در آن واحد پالایشی اطلاق می‌شود و این شاخص در پالایشگاه یکی از مهمترین عوامل مؤثر بـر وضـعـیـت سوددهی است. متوسط این عدد برای پالایشگاه‌های ایران ۵٫39 است، برای انگلیس ۸٫۲8 و برای آمریکا ۹٫۵ است. این عدد در پتروپالایشگاه جام‌نگر هند ۱۱٫9 است و کمتر از 1.8 درصد نفت خام ورودی به این پتروپالایشگاه به نفت کوره و قیر تبدیل می‌شود. در پتروپالایشگاه جام‌نگر، سرمایه‌گذاری انجام شده به ازای افزایش ظرفیت پالایش هر بشکه نفت حدود ۱1 هزار دلار بوده است.

   کشور هند بخش اعظم نفت مصرفی خود را وارد می‌کند. به عنوان مثال، این کشور در سال ۲۰۱۳، ۸2 درصد نفت خام مصرفی خود را وارد کرده است (روزانه ۲٫8 میلیون بشکه واردات نفت). این کشور، سیاست واردات نفت خام، پالایش آن و صادرات فرآورده‌های با ارزشی چون بنزین را دنبال می‌کند و با زمینه‌سازی برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، به یک صادرکننده خالص فراورده‌های نفتی تبدیل شده است.

   بزرگ‌ترین پالایشگاه ایران، پالایشگاه نفت آبادان است که در استان خوزستان قرار دارد. ساخت این پالایشگاه در سال ۱۲۹۱ به پایان رسید و تا سال ۱۳۵۹ بزرگ‌ترین پالایشگاه‌ دنیا با ظرفیت تصفیه ۶۲۸ هزار بشکه در روز بود. این پالایشگاه در سال ۱۹۷۳ به شرکت ملی نفت ایران تحویل داده است. پالایشگاه آبادان به چندین میدان نفتی و بندر ماهشهر متصل شده است. خط لوله‌ای هم از آبادان به سمت تهران می‌آید و سپس در طول مرزهای شمالی کشور از مشهد تا تبریز امتداد می‌یابد. هم اکنون نیز پالایشگاه آبادان با تأمین 25 درصد از فرآورده‌های مورد نیاز کشور بزرگ‌ترین پالایشگاه ایران است.

اطلاعات تکميلي

  • منبع: Reliance Lmtd. Co.
  • منابع پيشنهادي: http://www.ril.com/OurBusinesses/PetroleumRefiningAndMarketing.aspx
  • حوزه کاربرد: نفت و گاز
  • سازمانهاي وابسته: پالایشگاه آبادان