دودکش خورشیدی یا دودکش حرارتی، راهکاری برای بهبود تهویه مطبوع طبیعی ساختمان با استفاده از جابجایی هوای گرم شده به‌وسیله انرژی خورشیدی غیرفعال است. تعریفی ساده از دودکش خورشیدی عبارت است از شافت عمودی که با استفاده از انرژی خورشیدی تهویه مطبوع طبیعی ساختمان را افزایش می‌دهد.

   دودکش خورشیدی قرن‌ها است که مورد استفاده قرار می گیرد. از این دودکش به‌ویژه در خاورمیانه و خاور نزدیک استفاده می‌شده است.

   در ساده‌ترین فرم آن، دودکش خورشیدی دارای دودکشی سیاه‌رنگ است. در طول روز، انرژی خورشیدی، دودکش و هوای درون آن را گرم می‌کند و یک جریان هوای رو به بالا ایجاد می‌کند. مکش ایجادشده در کف دودکش می‌تواند برای تهویه و سرمایش ساختمان زیر آن استفاده شود. استفاده از این دودکش در مکان‌های داغ که باد کمی وجود دارد، مناسب است.

   تعداد مختلفی دودکش خورشیدی وجود دارد. المان‌های طراحی اساسی دودکش خورشیدی عبارت‌اند از:

1. مساخت جاذب خورشیدی: جاذب می‌تواند در بالای دودکش قرار گیرد و یا کل شافت را در برگیرد. جهت‌گیری، نوع پوشش، عایق و خواص حرارتی این المان برای مهار، نگه‌داشتن و بکار بردن انرژی خورشیدی ضروری و مهم هستند.
2. شافت تهویه اصلی: مکان، ارتفاع، مقطع عرضی و خواص حرارتی این سازه نیز بسیار مهم هستند.
3. دهانه‌های ورودی و خروجی هوا: اندازه‌ها، مکان و جنبه‌های آئرودینامیک این المان مهم هستند.

   رنگ سیاه دودکش‌های خورشیدی به دلیل جذب بیشتر گرمای خورشید است. هنگامی‌که هوا داخل لوله گرم می‌شود، بالا می‌رود و هوای سرد را به‌وسیله لوله‌های مبدل حرارتی از زیر زمین بیرون می‌کشد.