به بیان ساده‌تر، نقطه شبنم (یا دمای نقطه شبنم) دمایی است که در آن دما، غلظت مشخصی از بخار آب در هوا شبنم تشکیل می‌دهد. به بیان دقیق‌تر، معیار اندازه‌گیری رطوبت جو است. نقطه شبنم دمایی است که هوا می‌بایست تا آن دما در فشار و مقدار آب ثابت برای رسیدن به اشباع خنک شود. نقطه شبنم بیشتر نشانگر رطوبت بیشتر در هوا است. نقطه شبنمی بیش از 20 درجه سانتی‌گراد، عدم آسایش و بزرگ‌تر از 22 درجه شدیدا مرطوب در نظر گرفته می‌شود. نقطه شبنم منجمد (Frost point) نقطه شبنم هنگامی است که دماها زیر انجماد باشند.

• رطوبت

   درصورتی‌که موارد دیگر یکسان باشند، با افت دما، رطوبت نسبی افزایش می‌یابد و در نقطه شبنم به 100% (حداقل در ارتفاعات پایین) می‌رسد. دمای نقطه شبنم هیچ‌وقت بیشتر از دمای هوا نیست زیرا رطوبت نسبی نمی‌تواند از 100 بیشتر شود.

   برای بیان یک تعریف فنی داریم: دمای نقطه شبنم دمایی است که در آن دما، بخار آب در یک نمونه هوا در فشار بارومتریک ثابت به آب مایع در همان سرعتی که تبخیر می‌شود، کندانس می‌شود. در دماهای زیر نقطه شبنم، نرخ کندانس بیش از تبخیر است و آب بیشتری تشکیل می‌شود. آب کندانس هنگامی‌که روی یک سطح جامد تشکیل می‌شود، شبنم نامیده می‌شود. آب میعان شده، مه یا ابر نامیده می‌شود و به ارتفاع آن بستگی دارد.

   نقطه شبنم دمای اشباع برای آب در هوا است. نقطه شبنم مرتبط با رطوبت نسبی است. رطوبت نسبی زیاد نشان می‌دهد که نقطه شبنم به دمای جریان هوا نزدیک‌تر است. رطوبت نسبی 100% نشانگر این است که نقطه شبنم برابر با دمای جریان است و هوا تا مقدار حداکثر با آب اشباع‌شده است. هنگامی‌که مقدار رطوبت ثابت می‌ماند و دما افزایش می‌یابد، رطوبت نسبی کاهش می‌یابد.

   خلبان‌ها از اطلاعات نقطه شبنم برای محاسبه یخ‌زدگی احتمالی کاربراتور استفاده می‌کنند.

   در یک دمای مشخص اما فشار بارومتریک مستقل، نقطه شبنم نتیجه رطوبت مطلق (جرم آب به ازای حجم واحد هوا) است. اگر فشار و دما هردو افزایش یابند، نقطه شبنم افزایش ولی رطوبت نسبی کاهش می‌یابد. کاهش رطوبت نسبی بدون تغییر دیگر متغیرها، نقطه شبنم را به مقدار اولیه باز می‌گرداند.