پژوهش های اخیر نشان داده است که غذاهای پخته شده در دماهای ملایم و متوسط سالم تر و دلپذیر تر هستند و در این دمای پخت، طعم و ویتامین های موجود در غذا حفظ می شود. اجاق خورشیدی به شما این امکان می دهد که همه ی غذاهای شما به آرامی و به تدریج بجوشد و  برشته شود.

از زمان دور تا امروز پخت و پز روزانه نیاز به آتش و مصرف سوخت دارد و همچنین نیاز به رسیدگی و توجه بسیار دارد به این که غذا خوب و به اندازه پخته شده باشد و یا نسوخته باشد و یا به قابلمه نچسبیده باشد، اما وقتی که پخت به وسبله اجاق خورشیدی انجام می شود دیگر نیاز به هم زدن یا نگرانی در مورد غذا نیست. آشپز تنها دو دقیقه زمان صرف می کند، یک دقیقه برای گذاشتن غذا در اجاق خورشیدی و یک دقیقه برای بیرون آوردن غذا از داخل آن.

اجاق خورشیدی می تواند هر‏کاری را که یک پلوپز یا اجاق انجام می دهد انجام دهد ولی این اجاق خورشیدی فقط از انرژی طبیعی پاک، رایگان و فراوان خورشید استفاده می کند. ما با استفاده از پلوپزها و اجاق ها می توانیم غذاهایی مانند گوشت، سبزیجات، حبوبات، نان، برنج و میوه ها را به هر شکلی که دوست داریم بپزیم. ما می توانیم با استفاده از یک اجاق خورشیدی همان کارها را انجام دهیم ولی به جای استفاده از برق و گاز از نور خورشید استفاده می کنیم.

تاریخچه اجاق خورشیدی

در اواسط قرن هجدهم دانشمند اروپایی به نام هاراکور ساسر یک دستگاه کوچک برای مهار انرژی خورشید ساخت. دانشمندان در آن سال ها با تبدیل نور خورشید به گرما و حرارت کارهای بسیار زیادی را انجام می دادند.

‏ساسر از ظرفیت و توانایی به دام انداختن گرما توسط شیشه متمرکز اگاه بود. دستگاهی که ساسر ساخت اولین خوراک پز خورشیدی شناخته شده بود و به اجاق های خورشیدی امروزه بسیار شباهت داشت. او ۵ جعبه شیشه ای را درون یکدیگر قرار داد و آن ها را بر روی یک نوار باریک سیاه از چوب قرار داد. او مشاهده کرد دمای داخل جعبه پس از چندین ساعت قرار گرفتن در معرض نور خورشید به ۸۸ درجه سانتی گراد رسید. او از این دستگاه برای خشک کردن میوه ها استفاده می کرد.

اجاق گاز های سهمی شکل می توانند توسط نور خورشید به دمای ۲۰۰ درجه سانتی گراد برسند. تلاشی که در قرن هجدهم به عنوان یک آزمایش علمی آغاز شد امروزه به دستگاهی امیدبخش برای رفع گرسنگی در فقیرترین کشورهای جهان است. همچنین می توانیم از این دستگاه به عنوان یک جانشین دوست دار محیط زیست برای کباب پزهای معروف حیاط پشتی خانه ها استفاده کنیم.

اجاق خورشیدی برای اولین بار در دهه ۱۹۵۰ به تولید انبوه رسید و به بازار عرضه شد ولی نتوانست به محبوبیت زیادی دست یابد. شاید علت آن روش های ناقص بازاریابی بود.

عملکرد اجاق خورشیدی

‏حال می خواهیم عملکرد اجاق خورشیدی را به ساده ترین شکل بیان کنیم. تبدیل نور خورشید به گرما وقتی اتفاق می افتد که فوتون هایی که در حال حرکت در محیط از طریق امواج نوری هستند با مولکول های مواد برخورد کنند. امواج الکترومغناطیس که توسط خورشید تابش می شوند دارای انرژی فوق العاده ای می باشند. این امواج وقتی که به یک ماده برخورد کنند موجب می شوند که مولکول های درون آن ماده شروع به نوسان کنند و سپس نوسان مولکول های ماده شدید تر شده و مولکول ها جنبش می کنند. با این کار گرما تولید می شود.

انواع اجاق های خورشیدی

اجاق خورشیدی جعبه ای نمونه ای ساده از اجاق خورشیدی با حدود ۱ تا ۵/۱ متر عرض است. این اجاق درست مانند یک جعبه است که در دارد و گرما را درون خودش نگه می دارد. اگر دقیق تر بخواهیم توضیح دهیم اجاق خورشیدی جعبه ای درست مانند یک جعبه است که از بالا باز است و درون آن به رنگ سیاه است و یک تکه شیشه یا پلاستیک شفاف در بالای آن قرار دارد. این اجاق همچنین چندین منعکس کننده در بیرون خود دارد که نور خورشید بیشتری را جمع آوری و به سمت شیشه هدایت می کند.

‏برای پختن غذا شما جعبه را در حالی که یک قابلمه درون آن قرار دارد در مقابل نور خورشید می گذارید. وقتی که نور خورشید از طریق شیشه بالایی وارد جعبه می شود امواج نوری به ته و اطراف ظرف برخورد می کنند و موجب داغ شدن آن می شوند. رنگ های تیره برای جذب کردن گرما بهتر عمل می کنند این دلیل سیاه بودن درون جعبه است. جعبه گرما را به دام می اندازد و اجاق داغ تر و داغ تر می شود. نتیجه همان است که در یک اجاق معمولی رخ می دهد و در نهایت غذا پخته می شود.

‏اجاق خورشیدی جعبه ای می تواند به دمای ۳۰۰ ‏درجه فارنهایت (۱۵۰ درجه سانتی گراد) برسد. این دما برای پختن گوشت به صورت کامل کافی است.

‏اما اجاق خورشیدی سهمی شکل می تواند حتی داغ تر از اجاق خورشیدی جعبه ای باشد و به دمای ۴۰۰ درجه فارنهایت (۲۰۴ درجه سانتی گراد) برسد. این دما برای سرخ کردن غذا یا برشته کردن نان کافی است. طراحی سطوح صیقلی منحنی شکل برای متمرکز کردن نور خورشید در یک ناحیه کوچک کمی سخت و پیچیده است. اجاق خورشیدی سهمی شکل بسیار شبیه به فر خوراک پزی کار می کند.

یک قابلمه غذا بر روی یک بازو که آن را در مرکز سطح منحنی قرار می دهند جای می گیرد. این قابلمه کمی بالاتر از نقطه پایینی اجاق یعنی جایی که تمام نور متمرکز شده است قرار دارد. این نقطه کوچک آن قدر داغ می شود و مولکول ها آن قدر نوسان می کنند که امواج گرمایی مثل یک رودخانه یکنواخت رو به بالا می روند و به ته قابلمه برخورد می کنند.

اجاق های خورشیدی جعبه ای و سهمی گون بسیار بزرگ هستند و برای حمل و جا به جایی به مشکل می خوریم. همچنین اجاق خورشیدی جعبه ای به علت وجود شیشه سنگین است. اجاق صفحه ترکیبی که اغلب به نام اجاق پانلی شناخته می شود ترکیبی از عناصر اجاق جعبه و اجاق سهموی می باشد.

ویژگی و مزایای اجاق خورشیدی

• اجاق خورشیدی در زمان و هزینه صرفه جویی می کند.

• تابش آفتاب رایگان است و اجاق خورشیدی این سوخت را برای روزهای ابری و آب و هوای سرد ذخیره می کند.

• غذا به طور خودکار می پزد و شما وقت کافی برای رسیدگی به سایر کارهای تان را خواهید داشت.

• قابلمه به راحتی پاک می شود و غذا به کناره های داخلی قابلمه نمی چسبد و هیچ دوده سیاه رنگی بیرون قابلمه وجود ندارد.

• اجاق های خورشیدی امن، سالم و مناسب می باشند.

• در این اجاق ها آتش وجود ندارد که باعث سوختن شود.

• در این اجاق ها هیچ دودی وجود ندارد که باعث اذیت چشم ها و مشکلات ریوی شود پس برای کسانی که مشکلات آسم و آلرژی دارند بسیار مناسب می باشد.

• در برخی از این اجاق ها امکان تا زدن وجود دارد که به راحتی قابل حمل برای آشپزی در بیرون از خانه می باشد.

• در زمان آشپزی با اجاق خورشیدی در روزهای گرم و آفتابی آشپزخانه ی شما خنک می ماند.

• اجاق های خورشیدی متنوع، متحرک و انطباق پذیرند.

• با اجاق خورشیدی نیاز به چوب و سوخت های فسیلی خانواده ها به نصف کاهش می یابد.

• پخت آب و شیر در اجاق خورشیدی می تواند به کاهش وبا و سایر بیماری هایی که از راه آب انتقال می یابد کمک کند.

• اجاق خورشیدی باعث صرفه جویی در قطع درختان می شود.

• اجاق خورشیدی به کیفیت هوا کمک می کند.