انرژی های نوین در معماری سبز

به عقیده بولوزوف اول انسان و بعد جامعه و معتقد است ما باید هر دو گروه را مجبور سازیم که موافق حقایق زندگی در جهان باشند. در غرب به این مسئله اعتقاد دارند که مزیت در طرح محیطی و طراحی آن در صورتی پیشرفت می کند که در طراحی آن فقط گروهی از طراحان باشند که به بهینه سازی مصرف انرژی و کاربرد انرژی های پایدار توجه داشته باشند. در حال حاضر، بهینه سازی مصرف انرژی و کاربرد انرژی های پایدار، هیچ گونه نقشی در فرهنگ ساحتمانی کشور ندارد. اما چاره مشکل رسیدن به رویکردهای نوین زیبایی شناختی برای ایجاد دگرگونی در اذهان عمومی و جایگزینی الگوهای زیستی مبتنی بر بهینه سازی مصرف و احترام به محیط طبیعی و اجتماعی به جای الگوهای رایج کنونی امری ضروری است كه لازمه این امر آن است که معماران بکوشند سلیقه بازاری پسند سلیقه عمومی را در جهات سازنده و مفیداجتماعی هدایت کنند. معماران با طرحها و منتطق به مردم بباورانند که طرحهای اقلیمی و زیست محیطی کمتر از تزیینات رایج کنونی زیبا نیست. از طریق معماری می توان جامعه را از مطلوبیت و ارزش فراوان اقتصادی و زیست محیطی انرژی های بی زیان و آرام مطلع کرد. انرژی هایی که از دیدگاه معماران می تواندآن را زیبا نامید. آینده جهان در زیبایی های نهفته است.

معماری سنتی و ارزش های زیست محیطی معماری سنتی ایران واجد ارزش های بسیار فراوان در شیوه های گوناگون استفاده بهینه از انرژی و بهره برداری اکولوژیک از انواع انرژی ها و خصوصا کاربرد انرژیهای پایدار و بی زبان است كه می توان بهره برداری از حرکت هوا و ایجاد نسیم عمده ترین و رایج ترین نوع کاربرد انرژی های بی زیان در معماری سنتی ایران است. با این حال همه عناصر اربعه فلسفی و آیینی دارای کاربرد عالی زیست محیطی در مدنیت و معماری ایران قدیم بوده است  و از طرف دیگر، نوع مصالح و فنون ساختمانی رایج در گذشته خصوصا آنچه که در رابطه باپایداری بنا به کار می رفته و عناصر باربر اصلی عناصر افقی و عمودی به علت دارا بودن حجم و وزن زیاد به طور طبیعی در مقایسه با مصالح و مواد سبک وزن و کم حجم کنونی دارای ظرفیت بالای نگهداری و ذخیره انرژی و متعادل سازی حرارت در فضاهای ایجاد شده بوده است. این ویژگی به هیچ روی به معنای آن نیست که زیبایی آسایش پایداری عالی زیست محیطی و ابتکارات مربوط به استفاده بهینه از انرژی در معماری ایرانی امری خود به خودی و پیش پا افتاده و بی نیاز از قدرت خلاقه و علم و دانش تلقی شود. بر خلاف بررسی دقیق ویژگی های معماری ایرانی حاکی از برخوردداری از دانش و آگاهی بسیار و هوشمندی و دقت در جزییات معماری به امر ایجاد فضای راحت و آسایش داخلی زیبایی استحکام و عدم تخریب محیط و حفظ کیفیت زیست است. از سال ۵۷-۱۳۴۷: این دوره مصادف بود با اواخردوره مدرنیسم. از این دوره بود كه مدرنیست نیز یك گرایش تاریخی پیدا كرده بود. با كارهای معمارانی چون نادر اردلان و كامران دیبا كه سعی در زنده كردن معماری ایران داشتند و فعالیت استاد میرمیران نیز در این دوره بی تاثیر از جریانات روز نبود. كارهای آنان نشان دهنده تاثیر پذیری از معماری سنتی گذشته است. تاثیری كه كارهای شهرسازی از شهرهای گذشته گرفتند را می توان در نوع محله بندی سنتی ایشان و یا ایجادگره ها در بین مسیرها ذكر كرد. از تك بناهای این دوره می توان از pabdana tea house نام برد. تك بنایی كه در داخل یك باغ طراحی شده. در این كار می توان گرایش پست مدرنیستی را در قوس هایی كه به كار مدرسه پولاد شهر برده مشاهده كرد كه البته كل كار تركیبی از مدرن و پست مدرن می باشد.

مصادیق پایداری معماری و معماری سبز در پروژه شامل :

  1.     استفاده از انرژی های طبیعی در مصرف روزمره
  2.     استفاده از ضایعات و پساب برای آبیاری فضای سبز
  3.     به کارگیری شیوه هائی برای بهینه سازی مصرف انرژی
  4.     استفاده از مصالح قابل بازیافت غیر شیمیایی
  5.     طراحی و ساخت و ساز با مصالح نزدیک به طبیعت
  6.     جلوگیری از اثرات منفی ساختمان و محصولات آن بر محیط
  7.     استفاده از گیاهان طبیعی در مشاعات
  8.     اجتناب از صدمه رساندن به وضعیت اراضی
  9.     دستیابی به بیشترین کیفیت زندگی در محیط زیست
  10.     نحوه استفاده از زمین
  11.     توجه به شخصیت اکولوژی منطقه
  12.     توجه به خواص اقلیمی منطقه
  13.     توجه به اثر نور و هوا و چیدمان فضاها
  14.     توجه به تحرک و زندگی در محیط باز

اصول معماری سبز

  •     اصل اول : حفاظت از انرژی
  •     اصل دوم : کار با اقلیم
  •     اصل سوم : کاهش استفاده از منابع جدید
  •     اصل چهارم : احترام به کاربران
  •     پنجم : احترام به سایت
  •     اصل ششم : کل گرایی

نگاهی به کاربرد معماری سبز در زندگی شهری

معماری سبز را با نام «معماری پایدار» می شناسیم و به شرح تکنیک هایی در طراحی معماری همسو با نگرش های زیست محیطی بوده و با ایده احترام به طبیعت شکل گرفته است. معماری سبز، روند تازه ای نیست؛ چرا که در تمدن های باستانی و معماری های سنتی از جمله معماری سنتی ایران به صورتی بنیادین وجود داشته است. همچنین نمونه بارز و سیستماتیک آن را می توان در «علم فنگ شویی» یا همان «هنر چیدمان چینی» دید. امروزه در پی پیامدهای منفی جهان صنعتی، نظیر آلودگی روزافزون هوا و محیط زیست، کاهش منابع طبیعی و بحران انرژی، حفظ و پاسداری از منابع طبیعی جهان به یکی از مهم ترین دغدغه ها تبدیل شده است و معماری سبز با در جهت به حداقل رساندن اثرات منفی ساختمان ها بر محیط زیست برای همسویی با طبیعت از طریق افزایش کارایی و بهینه سازی در مصرف مصالح است.

انرژی و گسترش فضا

در معماری سبز، انرژی های پاک طبیعت را مهار کرده و به بهترین شکل در ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرد و دستیابی به چنین هدفی ممکن است در یک ساختمان سبز و همراه با طبیعت از مواد و مصالحی استفاده می شود که برای طبیعت زیان نداشته و بلکه قابل برگشت به چرخه طبیعت باشد. ساختمانی که با استفاده از مصالح پیرامون خود و مستحکم بنا شده باشد و در استقرار چنین ساختمانی دسترسی آسان به حمل و نقل عمومی مناسب مدنظر قرار می گیرد. سعی می گردد ساختمان با توجه به جهت بهینه تابش خورشید و با هدف استفاده از نور طبیعی و کسب انرژی رایگان احداث شوند و اهمیت در این گونه ساختمان ها فراهم کردن راه و امکانی برای ورود طبیعت به بنا است كه این راهکارها اگرچه در دید نخست با اندیشه های حاکم «بساز بفروشی» در تقابل است ولیکن در نهایت، اقتصادی ترین شیوه معماری است. طراحی ساختمان های سبز به صورت منفرد اگرچه خوب است ولیکن کارساز نیست و باید همزمان با یک طراحی شهری سبز انجام شود؛ چرا که طبیعت متشکل از لکه های سبز جدا از هم نیست بلکه پوشش سبز گسترده یی است که باید شهر را در بر بگیرد. از آن جمله می توان به طرح شهر «دونگتان» در چین اشاره کرد كه آن را «نخستین شهر پایدار» نامیده اند و در این شهر از انرژی قابل تجدید استفاده خواهدشد؛ و یا، نخستین شهر بدون کربن و ضایعات در «ابوظبی» است که شهر با الهام از طرح شهرهای عربی محصور در میان دیوارها است ولی دیوارهای سنگی و گلی آن با ورقه های «فتوولتاییک» پوشیده خواهد شد. با مهار انرژی خورشید و به کارگیری عناصر ساختمانی مقاوم در برابر حرارت همچون سایبان اضافی و سرمایش کف، با بی توجهی وضعیتی خطرناک برای سرمایه های طبیعی سرزمین مان به وجود آورده ایم. لازم است این روند را متوقف و با کاهش مصرف سوخت های فسیلی با تکنیک های ساختمانی و بدون هزینه های گزاف و با به کارگیری طراحی مناسب ممکن است.

بام سبز : بامی است که مقدار یا تمامی آن با پوشش گیاهی، پوشانده می شود. واین مفاهیم "معماری سبز" را مد نظر قرار می دهند.

مزایای بام های سبز

  •     تامین فضایی سازگار
  •     امکان پرورش سبزیجات و گل ها
  •     کاهش بار گرمایش و سرمایش بنا

بر اساس پژوهش ها نشان داده شد که بام های سبز می توانند اتلاف گرمایش و مصرف انرژی را در زمستان به مقدار قابل توجهی کاهش دهند.

  1.     کاهش اثرات گرمایش و تغییرات آب و هوایی شهری
  2.     افزایش محدوده محیط زندگی قرارگیرند
  3.     کاهش سیلاب
  4.     تصفیه هوا و کاهش CO۲ هوا
  5.     كاهش و تعدیل شدت صداهای وارده و خارجه ساختمان
  6.     افزایش زیستگاه جانداران در مناطق مسکونی
  7.     بهبودبخشیدن اطراف ساختمان را با یك فضای سبز زیبا
  8.     افزایش ارزش ملك بدلیل عدم فرسودگی
  9.     بالا بردن طول عمر غشای بام با محافظت از آن در برابر اشعات UV مضر 

معایب بام های سبز

برخی پیامدهای منفی استفاده از بام های سبز به شرح زیر است:

  •  نیاز به تقویت سازه برای استقرار بام سبز.
  •  تطبیق طراحی این بامها با شرایط اقلیمی کاری دشوار است.

 بام های سبز نیازمند معیارهای سازه ای قابل قبول می باشند. بام های سبز می توانند در انواع "متمرکز و فشرده"، "نیمه متمرکز " و "گسترده یا وسیع" بسته به عمق متوسط کشت و میزان تاسیسات مورد نیاز طبقه بندی شوند. بام های سنتی سبز که به عنوان بام های سبز متمرکز مطرح اند. نیازمند آبیاری و سایر مراقبت ها می باشند. در مقابل، بام های سبز وسیع یا گسترده، به عنوان سیستم های خودنگهدار در نظر گرفته شده و به حداقل تاسیسات نگهداری، نیاز دارند. در مقابل، بام سبز گسترده، كه محیط كشت سطحی دارد و قسمتی از ساختار ساختمان سبز می باشد. یك بام سبز گسترده به طور كلی در دسترس و مورد استفاده کارکردی نیست طبقه بندی دیگر در خصوص بام های مسطح و شیبدار است. که نیازمند طراحی ساده تری در قیاس با بام های تخت می باشند.

فناوری های معماری پایدار

پنجره نافذ یك سیتم تهویه جدید و پیشرفته در ساختمان است كه با محصول آزمایشی آن، هنوز وارد بازار فروش نشده است.

تعدادی از موانع و مشکلاتی که در سیستم های تأسیساتی امروزی به وضوح دیده می شوند عبارتند از:

كیفیت هوای بیرونی: بررسی كیفیت هوای درونی خانه

تاسیسات موجود با کارایی کم

 مطالعه در مورد تهویه موجود درساختمان ها نشان می دهد كه تفاوت بسیاری بین نتایج پیش بینی شده و آنچه كه در عمل حاصل می شود وجود دارد. عوامل موثر عبارتند از ایده، طراحی، ذخیره، اجرا، كنترل، تطبیق، استفاده و نگهداری و در فاز مفهومی باید آب و هوای درونی و سیستم های حرارت، تهویه،و تصفیه هوا باید مكانیابی توسط معمار تعیین شود. بازبینی تاسیسات موجود درخانه ها در عمل بدلیل صدای آزار دهنده و مبادله كننده حرارتی، زیرسقف و... مورد استقبال ساكنین قرار نمی گیرد. تاسیسات بزرگتر معمولا" مداوم تر بوده ولی به فضای بیشتری احتیاج دارند و حرارت زیادی تولید می كنند.

مصرف و نگهداری

تحقیقات نشان می دهد كه مبادله كننده حرارتی در خانه ها با سیستم تهویه تعادلی به سختی نگهداری شده و با  گرد و خاك مسدود می شود و  موجب تامین جریان هوای آزاد ساختمان های تازه ساخت نمی شود و  احساس حبس در تكنولوژی نامناسب را دارند كه این حس با تعبیه پنجره ای بازشو حل می شود.

تهویه جدید با راندمان بالا: یك ساختمان خوب، یك معماری پایدار است و تأسیسات مهمان های آرام و هوشمند آنند.

سالهاست راجع به ایده ساخت پنجره نافس فكر شده و سرانجام با نمایش یك مبادله كننده حرارتی كه توسط دكتر ir.noorvan andel اختراع شده بود، به ثمر رسید.

نمونه یك شهر سبز

شهر فراسبز ابوظبی: مجموعه مصدر برای پیشبرد توسعه و کاربرد انرژی پایدار است. این مجموعه در قلب شهر مصدر ، طراحی شده. در زیر سایبان، مجموعه ای از احجام پوشیده شده توسط بام های سبز، فضایی برای ادارات، فروشگاه ها و اقامتگاه ها فراهم می آورند. حیاط های مرکزی فضاهای بی نظیری با باغ های سرسبز می باشند. این احجام برای انتشار نور در داخل فضاها و جلوگیری از تشعشع مستقیم نور خورشید حجاری شده اند. در کل هدف طرح کاهش مصرف انرژی در مجموعه می باشد.

 

 

اطلاعات تکميلي