دکتر محمد جواد دهقانی، سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، گفت: ایران در زمینهی کیفیت تولید علم با صعودی 16 پلهای در سال اخیر مواجه بوده که ناشی از روند صعودی افزایش کیفیت تحقیقات در سالهای اخیر بوده است.
رتبهی تولید علم ایران از 34 در سال 2005 به 16 در سال 2014 ارتقاء یافته است. در مقایسه، کشور ترکیه در سال 2005 رتبه 20 تولید علم دنیا را در اختیار داشت و در سال 2014 رتبه این کشور به 19 ارتقاء پیدا کرد. در سال 2005 ترکیه 14 رتبه بالاتر از ایران قرار داشت.
کاهش کیفیت تحقیقات در ترکیه
رئیس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری (RICeST) مقایسهای از روند پیشرفت کیفیت پژوهش در ایران و ترکیه انجام داده و افزوده است: روند توسعه علمی کشور ترکیه نشان می دهد که کیفیت تحقیقات در این کشور یک سیر نزولی داشته است. اصلیترین شاخص پذیرفته شده برای سنجش کیفیت تحقیقات در دنیای علم، استنادها هستند.
استناد به معنی سند و مبنا قرار دادن چیزی یا به عبارت دیگر تکیه کردن بر آن است. هر چند انتشار نتایج پژوهش در معتبرترین مجلات بین المللی خود نشان دهندهی اهمیت پژوهش است، اما تمامی این پژوهشها از لحاظ کیفیت و مرجعیت یکی نیستند. استنادها نشان میدهند کدام پژوهش از دیگری بهتر است.
یافتههای علمی جامعه علم بینالملل حاکی از آن است که هر چه کیفیت پژوهش بیشتر باشد، تعداد استنادهای آن نیز بیشتر است. رتبهی استنادی کشور ترکیه در سال ۲۰۰۵ برابر با ۲۵ و ایران در همین سال در رتبه ۳۸ قرار داشت. ترکیه در سال ۲۰۰۹ توانست به جایگاه بهتری دست پیدا کند و رتبه ۲۲ دنیا را در اختیار گیرد. در همین سال علیرغم رشد رتبهی استنادی کشور، ایران در جایگاه ۳۰ دنیا قرار داشت. در سال ۲۰۱۴ ترکیه با هفت پله نزول در جایگاه ۲۹ دنیا قرار گرفت؛ اما جمهوری اسلامی ایران با یک حرکت مداوم رتبه ۲۲ استنادی دنیا را در سال ۲۰۱۴ کسب کرد.
بهبود کیفیت تحقیقات در کشور
واقعیت های ثبت شده در پایگاه استنادی اسکوپوس نشان می دهند هر چند رتبه کمیت تولید علم جمهوری اسلامی ایران بالاتر از رتبه کیفیت تحقیقات کشور است، اما پژوهشگران کشور به صورت مداوم در حال بهبود کیفیت تحقیقات در کشور هستند. بر خلاف ترکیه که بیشتر بر کمیت تولید علم تمرکز کرده است، پژوهشگران کشور به کیفیت تحقیقات نیز توجه داشته اند.