کلیدی ترین نقش عایق ها در ساختمان ها حفظ گرما در فصل سرد و حفظ سرما در فصل گرم است. در صنعت نیز ممانعت از اتلاف حرارت در تجهیزات و خطوط انتقال سیالات به عنوان نقش اصلی عایق ها محسوب می شود. بنابراین عایق ها با کاهش میزان اتلافات مصرف انرژی را کاهش و در نتیجه راندمان فرآیند را افزایش می دهند. فاكتور مهم در انتخاب عایق ها، میزان مقاومت حرارتی آنها است. به هر میزان که مقاومت بالاتر باشد، حرارت كمتری از عایق عبور می کند.

   اگرچه عایق ها کاهش دهنده های اتلافات انرژی در سیستم ها هستند اما در صورتی که انتخاب آن ها به درستی صورت نگیرد ، ضخامت مناسبی نداشته باشند یا بازرسی های فنی دوره ای وجود نداشته باشد نه تنها باعث کاهش نمی شوند بلکه افزایش اتلاف حرارت را نیز به همراه دارند. از این رو برخی از نکات و راه کارهای اساسی درمورد عایق ها و عایق کاری در این مطلب بیان شده است که رعایت این نکات می تواند نقش مهمی را در بهینه سازی انرژی ایفا کند. این نکته ها عبارتند از:

1. عایق های معیوب را تعمیر و تعویض نمایید (خط لوله بدون عایق به قطر 150 mm و طول 100 m با ظرفیت 8 kg/cm2 بطور سالانه 25,000 لیتر هدر رفت سوخت را به همراه دارد).

2. تمام قسمت های سرد و گرم راعایق کاری نمایید.

3. عایق های خیس و نم کشیده را تعویض نمایید.

4. با استفاده از دماسنج های تفنگی مادون قرمز دمای سطوح سرد در فصل سرد و سطوح گرم در فصول گرم را اندازه گیری نمایید.

5. بررسی کرده و اطمینان یابید تمام سطوح عایق شده دارای پوشش آلومینیومی هستند.

6. تمام فلنج ها، شیرها و اتصالات را تا حد امکان عایق کاری نمایید.

7. منبع های ذخیره باز را عایق کاری نمایید (70% اتلاف حرارت می تواند با شناور کردن یک لایه عایق پلی پروپیلن (پلاستیک) به ضخامت 45 mm روی سطح آب داغ به دمای 90 ^OC کاهش یابد).

8. در انتخاب عایق لوله ها علاوه بر مقاومت حرارتی به شعاع بحرانی عایق ها توجه داشته باشید.