انبارداری مواد شیمیایی

   تمامی كارگاه ها، كارخانجات و محیط های كاری كه با مواد خطرناک سر و كار دارند موظفند كه تمامی مواد شیمیایی خود را بطور ایمن و صحیح مطابق با موارد ذكر شده در MSDS ماده انبار و نگهاداری نمایند. این وظیفه شامل تمامی آزمایشگاهها، انبارهای مواد شیمیایی، فضاهای مشترک انبار مواد شیمیایی و غیره نیز می باشد. باید سعی شود كه مقدار مواد شیمیایی نگهداری شده در محیط های كاری در حداقل مقادیر بوده و بر اساس میزان مصرف و نیز خطرات ناشی از آنها باشد. از اطالعات موجود در برگه های MSDS مواد باید در مورد ذخیره كردن و چیدمان صحیح مواد و اجتناب از مواد ناسازگار بهره گرفت.

انبار نمودن موادی كه تحت عنوان كالاهای خطرناک طبقه بندی شده اند باید مطابق با مقررات خاص آنها باشد. به عنوان مثال انبار نمودن كلاس های مختلف كالاهای خطرناک در كنار یكدیگر ممنوع بوده و باید در محل های جداگانه و با فواصل لازم با توجه به در نظر گرفتن ریسک آتش سوزی، جرقه و انفجار و نیز انباشت گازها و بخارات سمی ناشی از نشتی ها و یا ریخت و پاش های احتمالی انبار شوند. به علاوه، مواد به كار رفته در ساختمان انبارها برای نگهداری كلاس های مختلف كالاهای خطرناک نیز باید متناسب باشد.

در انبارداری مواد شیمیایی در حجم های زیاد و یا موادی كه در ظرف شیشه ای نگهداری می شوند باید قبل از طبقه بندی بصورت الفبایی بر چسب گروه های خطر طبقه بندی و جدا شوند. در نگهداری و انبار مواد شیمیایی همواره باید مواد ناسازگار (Incompatible) مورد توجه خاص قرار گرفته و از نگهداری این مواد در كنار یكدیگر اجتناب شود. انبار نمودن و نگهداری مواد سمی نیز تابع مقررات خاصی بوده، اینگونه مواد نیز باید در محل جداگانه و در داخل قفسه های قفل دار نگهداری شده بطوریكه فقط فرد یا افراد مسئول به آن دسترسی داشته باشند. بطور كلی كنترل های عمومی (ژنریک) برای انبار مواد خطرناک عبارتند از:

- دسترسی به آب

باید دسترسی به آب برای استفاده در موارد اضطراری وجود داشته باشد.

- تهویه محل نگهداری

مواد باید دارای سیستم تهویه مناسب به تناسب نوع و مقدار مواد باشد.

- كمک های اولیه

امكانات كمک های اولیه و وسایل حفاظت فردی لازم باید در محل وجود داشته باشد. نوع كمک های اولیه بستگی به توصیه های داده شده در MSDS مواد دارد.

- امنیت و دسترسی

باید از ورود افراد متفرقه به داخل آزمایشگاه و انبار جلوگیری بعمل آمده و مسیرهای ورود و خروج به محوطه باید مرتب نگهداری شده و مسدود نشده باشند. علاوه بر این موارد زیر نیز باید در دسترس باشند:

- وسایل خاموش كننده

- وسایل حفاظت فردی

- وسایل نظافت و پاک سازی

- محل نگهداری فهرست مواد شیمیایی

- امکان برقراری ارتباط محل آزمایشگاه یا انبار باید مجهز به تلفن و نیز شماره های ضروری برای موارد اضطراری باشد.

- سیستم روشنایی

تمامی محلهای نگهداری كالاهای خطرناک باید مجهز به سیستم روشنایی مناسب و كافی باشد.

- امکانات اضطراری

هر محل كوچک نگهداری مواد باید حداقل مجهز به یک خاموش كننده از نوع مناسب باشد كه ترجیحاً در محل قابل دسترس در مسیر خروجی نصب شده باشد. باید توجه داشت كه مواد شیمیایی به هنگام آتش ممكن است خطرات زیر را به همراه داشته باشند:

- ممكن است با انتشار بخارات، فیوم و دود قابال اشتعال، سمی و خورنده همراه بوده و یا در هوا تركیبات قابل اشتعال ایجاد نمایند.

- كالاهای خطرناک از نوع قابل اشتعال یا مواد اكسید كننده می توانند باعث شدت و گسترش آتش سوزی شوند.

- مواد منتشر شده و اشیاء آلوده ممكن است برای محیط سمی و آلوده كننده باشند.

- ظروف حاوی مواد در اثر حرارت ممكن است خطرات تركیدگی و پرتابی از خود نشان دهند .

- برخی مواد ممكن است در واكنش با آب و یا سایر مواد شیمیایی تركیبات خطرناكی تولید نموده و در فضای بزرگی پخش شوند. در این موارد ممكن است مواد تولید شده خواص ناشاناخته و نتایج ناخوشایندی را بوجود آورند.

- مایعات و آبهای آلوده جاری شده از محل آتش سوزی می تواند برای افراد و محیط خطرناک باشد.

- مخازن مواد شیمیایی

برای نگهداری مواد شیمیایی باید از ظروف مناسب استفاده شده و محتویات مخازن اصلی حاوی مواد شیمیایی نباید به ظروف دیگر انتقال یابند مگر اینكه ظروف دوم مطمئناً برای ذخیره آن ماده مناسب بوده و بطور مناسب برچسب گذاری شود. مخازن باید روی سطوح غیر قابل احتراقی كه در موارد نشتی با محتویات درون مخزن هیچگونه واكنشی ندهد نگهداری شوند. علاوه بر این در مورد مخازن لازم است:

- حداقل 3 متر دورتر از منابع حرارتی نگهداری شوند.

- در محوطه ای كه دارای تهویه مناسب باشند نگهداری شوند.

- درب آنها كاملاً بسته باشد.

- نباید در كنار مواد ناسازگار نگهداری شوند.

تمامی مخازن و ظروف حاوی مواد شیمیایی وقتی كه استفاده نمی شوند باید بصورت در بسته نگهداری شده و فقط در فضایی با تهویه مناسب درب آنها باز شده و چنانچه محتویات آن قابل اشتعال باشد باید دور از هر گونه منبع جرقه نگهداری شوند. باید امكانات لازم برای كنترل و پاک سازی ریخت و پاشهای احتمالی فرا هم باشد. همچنین انتقال كالاهای خطرناک از محل نگهداری به محل استفاده باید بگونه ای باشد كه از احتمال ریخت و پاش مواد جلوگیری شود.

- انبار و جدا سازی مواد

باید از نگهداری مواد ناسازگار و یا موادی كه ممكن است با یكدیگر واكنش های خطرناک ایجاد نمایند در كنار یكدیگر اكیداً اجتناب گردد. از كاملترین جداول مربوط به مواد شیمیایی ناسازگار می توان به جداول ارائه شده توسط USEPA اشاره نمود كه به دو صورت خلاصه و كامل وجود دارد.

- ریخت و پاش مواد

لازم است كلیه احتیاطات و كنترل های لازم برای پیشگیری از نشت و ریخت و پاش احتمالی مواد بعمل آمده و در صورت وقوع سریعاً به روش صحیح آلودگی زدایی و پاک سازی شود. ورود به محل آلوده همواره باید تحت نظارت انجام شده و ماده ریخته شده نباید به ظرف اصلی خود بازگردانیده شود. لازم است كیت و یا مواد لازم برای پاک سازی مانند خاک دیاتومه در محل های مناسب نگهداری شوند. برای پاک سازی لوازم زیر مورد نیاز است:

- لوازم جمع آوری و پاک سازی

- دسترسی به آب (چنانچه ماده مورد نظر با آب سازگار است)

- استفاده از وسایل حفاظت فردی مناسب

- كابینت های نگهداری كالاهای خطرناک

- كابینت های نگهداری مواد خطرناک باید حداقل 3 متر از منابع حرارتی كه ممكن است بر كابینت یا محتویات آن اثر بگذارد فاصله داشته باشد.

- تعداد كابینت های مواد در یک آزمایشگاه باید با توجه به فضای ساختمان بوده و فاصله دو كابینت از هم نیز حداقل 3 متر باشد.

- كابینت ها در محلی استقرار یابند كه در موارد اضطراری موجب مسدود شدن مسیرهای خروجی نشوند.

- كابینت ها باید به محل سینک برای شستشوی دستها نزدیک باشند.

- كابینت هایی كه در محوطه آزاد نگهداری می شوند باید در مقابل شرایط آب و هوایی محافظت شوند.

- كالاهای خطرناكی كه نگهداری آنها مستلزم شرایط ویژه می باشد (مانند كنترل درجه حرارت و ...) نباید در انبارهای كوچک معمولی نگهداری شوند.

- امکانات حفاظت فردی

مسئولین محیط های كاری كه در آنها كالاهای خطرناک نگهداری می شود باید اطمینان داشته باشند كه كاركنان و كارگران مجهز به وسایل حفاظت فردی مناسب می باشند. این وسایل باید تمیز و سالم نگهداری شده و به موقع استفاده شوند.

 جهت خرید انواع مواد شیمیایی با فروشگاه انرژی کالا تماس بگیرید.