بادگیر چیست؟

 بادگیر را نفش مهمی به منظور خنک کردن خانه ها در گذشته و حال دارا می باشند. بادگیر را همچنین بالای آب انبارهاو دهانهٔ معدن‌هابرای تهویه می‌سازند. در خانه‌ها هوای خنک از بادگیر، که نوع ابتدایی تهویهٔ مطبوعبه شمار می‌رود، به اتاق‌های طبقهٔ همکف یا فضاهای زیر زمین فرستاده می‌شود. بادگیر از عناصر و سمبل‌های معماری ایرانیهستند ولی امروزه در بسیاری از کشورهای خاورمیانه استفاده می‌شوند. بادگیرها بیشتر در نواحی گرم و خشک کشور مانند استان های یزد و کرمان استفاده می شود.

   بادگیر ها که یکی از روش های قدیمی به منظور خنک کردن هوا استفاده می شود به کمک انرزی تجدیدپذیر باد کار می کند.

   بادگیر ها در شهرهای کوچک به عنوان شش های تنفسی آن شهر محسوب می شوند. آنها برجهايي هستند كه با توجه به نحوه ساختمان ويژه خود، جريان طبيعي هوا را به داخل بناهاي مختلف هدايت مي كنند و از مصاديق بارز انرژي هاي پاك محسوب مي شوند(Clean Energy)

شکل(1) 

 در خانه ها معمولا بادگير در قسمت نشیمن خانه ساخته مي شود. بادگيرها شرايطي را پديد مي آورند تاجريان هوا در داخل ساختمان برقرار شود و ضمن تماس با عناصر رطوبت زا ، مثل حوض ، باغچه ، درختان ، جداره زير زمين جوب وپاياب ، كمبود رطوبت زمين را جبران و محيطي مطبوع براي زندگي در ايام گرم و طاقت فرساي تابستان براي ساكنان فراهم آورند. مصالح ساختماني بادگيرها معمولا خشت خام ، آجر ، گل و چوب شورونه مي باشد. چوب شورونه از انواع چوب هايي است كه داراي استحكامي عالي است و در برابر حمله موريانه نيز مقاوم است.

تاریخچه

   بادگیرها یکی از سمبل های شهرهای گرم تاریخی در ایران می باشد. دقیقاً معلوم نیست اولین بادگیر در کدام شهر ایران ساخته شده است. استفاده از بادگیر از سال‌های بسیار قدیم در ایران متداول بوده است. بادگیرها با اشکال مختلف در شهرهای مرکزی و جنوب ایران از جمله یزد ساخته شده که هر کدام بر حسب ارتفاع و جهت بادمطلوب طراحی و اجرا شده‌اند. تا قبل از اختراع کولر برقی و گسترش آن در شهرهای مختلف، از بادگیر در ابنیه مختلف مسکونی، مذهبی و خدماتی استفاده می شده است.

شکل(2)

ساختار بادگیرها

بادگیرها از قسمت های مختلفی تشکیل شده اند که برخی تنها به دلیل زیبایی به کار گرفته شده و برخی اجزاء در عملکرد بادگیر نقش ویژه ای دارند. این اجزاء عبارتند از:

• تیغه: تیغه ترکیبی از خشت و آجر است که فضای کانال بادگیر را تقسیم بندی می کند. تیغه دو نوع دارد: تیغه ی اصلی و تیغه ی فرعی.

* تیغه ی اصلی: دیواره هایی در فضای کانال است که تا مرکز برج ادامه می یابند و کانال بادگیر را به کانال های کوچک تر تقسیم می کنند.

* تیغه ی فرعی: دیواره هایی در فضای کانال است که تا مرکز برج ادامه نمی یابند و فقط تا عرض دیوارهای خارجی پیش می روند. تیغه های فرعی در نمای بادگیرها همچون پره های کانال کولر نمایان می شوند.

• منفذ: منفذ عنوانی است که بر روی محل عبور هوا در فضای بادگیر گذاشته‌اند.
• قفسه: قفسه رأس بادگیر است که مجاری عبور دهنده جریان هوا را شامل می شود.
• ساقه: فضای حد فاصل قفسه و بام، ساقه نام دارد.