عایق‌کاری نقش بسيار مهمي در گرم نگه‌داشتن ساختمان در فصل زمستان و خنك نگه‌داشتن آن در فصل تابستان دارد. به كمك عایق‌کاری می‌توان يك خانه را در زمستان 5 درجه گرم‌تر و در تابستان 10 درجه خنک‌تر نگه داشت.

به اين ترتيب علاوه بر كم شدن مصرف انرژي، از آلودگي محیط‌زیست نيز كاسته می‌شود و منابع انرژي براي استفاده آيندگان حفظ می‌گردد.

عایق‌ها چگونه كار می‌کنند؟

ايرانيان از ديرباز با عایق‌کاری آشنا بوده‌اند و با استفاده از مصالح ساختماني در دسترس، خانه‌های خود را طوري می‌ساختند كه كمترين نياز را به گرمايش و سرمايش داشته باشد و اين خود جلوه‌ای از تمدن ديرينه ايران و ايرانيان است. عايق در تابستان باعث می‌شود گرماي كمتري وارد ساختمان شود و در زمستان نيز جلوي خروج گرما از ساختمان و سرد شدن آن را می‌گیرد.

انواع عایق‌کاری

عایق‌ها دو گروه اصلي دارند كه روش كار آن‌ها کاملاً متفاوت است:

1. عایق‌هایی كه در ساختار آن‌ها حباب‌های هوا وجود دارد و باعث كاهش هدايت حرارت می‌شوند.
2. عایق‌هایی كه حرارت را بازمی‌تابانند. پشت اين عایق‌ها بايد حدود 20 میلی‌متر فاصله هوايي تعبيه شود.

عایق‌ها چگونه ارزيابي می‌شوند؟

فاكتور مهم در انتخاب عایق‌ها، ميزان مقاومت حرارتي آن‌ها است. هر قدر اين مقاومت بالاتر باشد، عايق حرارت را كمتر از خود عبور می‌دهد و صرفه‌جویی‌ای كه به همراه دارد افزايش می‌یابد. پس به‌جای ضخامت عایق‌ها، بايد مقاومت حرارتي آن‌ها با هم مقايسه شود. عایق‌های گوناگون با مقاومت‌های حرارتي برابر، از نظر ميزان صرفه‌جویی در انرژي همانند هستند و تنها اختلاف آن‌ها در قيمت و محل كاربرد است.

چه جاهايي بايد عایق‌کاری شوند؟

جاهايي كه بايد عایق‌کاری شوند عبارت‌اند از:

• سقف‌ها: مصرف انرژي براي گرمايش و سرمايش ساختمان را 35% تا 45% كاهش می‌دهد.
• ديوارهاي خارجي: مصرف انرژي براي گرمايش و سرمايش ساختمان را حدود 15% كاهش می‌دهد.
• كف: مصرف انرژي را در زمستان 5% كاهش می‌دهد.
• لوله‌های آب گرم: براي عایق‌کاری لوله‌های آبگرم می‌توان از عایق‌های پتويي يا عایق‌هایی كه به طور ويژه براي لوله‌ها ساخته شده و به‌راحتی قابل نصب هستند استفاده كرد.

سقف و كف ساختمان‌های موجود را می‌توان به راحتي عایق‌کاری كرد. در صورت وجود جا، ديوارهاي خارجي را نيز می‌توان عايق نمود. بر اساس مقررات ملي ساختمان، تمامي ساختمان‌هایی كه ساخته می‌شوند بايد به اندازه كافي عایق‌کاری شوند. ميزان عايق مورد نياز نيز در همين مقررات تعيين شده است.

چند راهنمايي كلي براي نصب عایق‌ها

عایق‌ها در صورتي خوب كار خود را انجام مي‌دهند كه به طور صحيح نصب شده باشند. موارد زير به شما كمك مي‌كند تا بهترين کارایی را از عایق‌هایی كه نصب مي‌كنيد ببينيد:

هرگز عايق را فشرده نكنيد. عايق بايد پس از نصب همان ضخامت اوليه خود را داشته باشد. در غير اين صورت مقدار مقاومت حرارتي آن كاهش مي‌يابد و نمي‌تواند آن طور كه انتظار مي‌رود جلوي انتقال حرارت را بگيرد.

عایق‌کاری را به طور كامل روي تمام سطح انجام دهيد. چرا كه اگر تنها 5% از سطح خالي بماند، ممكن است تا 50% از کارایی عایق‌کاری كاسته شود.

مواد عايق را بايد هميشه خشك نگه داشت زيرا به استثناي پلي‌استايرن كه نسبت به آب مقاوم است، بقيه عایق‌ها بر اثر رطوبت کارایی‌شان پايين مي‌آيد. در برخي عایق‌های آزاد مقدار مقاومت حرارتي متناسب با تراكم عايق است نه ضخامت آن. در اين عایق‌ها، مقدار مقاومت ممكن است بعد از مدتي تا 20% كاهش يابد. از اين‌رو بايد از نصب کننده عايق تضمين گرفت.

از عایق‌های آزاد در سقف‌هایی كه شيب زيادي دارند استفاده نكنيد.

در صورت استفاده از عایق‌های باز‌تابنده بايد حتماً پشت آن‌ها يك لايه هواي ساكن به ضخامت 20 میلی‌متر وجود داشته باشد. تمام سوراخ‌ها و پارگی‌ها و درزها بايد با نوارچسب پوشيده شوند.

اطراف بافه‌های برق و لوازم الكتريكي را هرگز عایق‌کاری نكنيد. ايمن بودن عایق‌کاری بايد توسط يك فرد متخصص بررسي شود.

• در فاصله كمتر از 90 ميلي‌متري فن‌هاي خروجي عايق نصب نكنيد.
• در فاصله كمتر از 25 ميلي‌متري حباب‌های لامپ و سرپيچ آن‌ها عایق‌کاری نكنيد.

در شکل زیر انواع روش های عایق کاری و همچنین محل های کاربر آنها آورده شده است: