شیر وسیله ای است که برای مهار کردن جریان و فشار سیالات به کار می رود وظایف اصلی شیرهای صنعتی عبارتند از :

۱) قطع و وصل کامل جریان
۲) جلوگیری از بازگشت مایعات و گازهای عبور کرده
۳) تنظیم عبور مقدار مورد نیاز مایعات و گازها
۴) تنظیم و کنترل مقدار و فشار مایعات و گازها
۵) کنترل و ایمن نگه داشتن دستگاه های تحت فشار
و اصولا شیرها در مواردی به کار می روند که برای جریان سیال (اعم از مایع و گاز ) اختلاف فشار وجود داشته باشد .
تاریخچه
اولین شیرهایی که بهوسیله انسان اختراع شد، همان چیزی است که اکنون به عنوان (دریچه) آببند میشناسیم. دریچهای که با گذاشتن یا برداشتن آن در مسیر آب، جریان را بسته، باز یا نیمه باز می گذاشتند. شیرهای دروازهای امروزی در واقع همان آب بند های قدیمی هستند.
جنس و مواد
بنا به کاربرد، مصالحی که در ساخت شیر بکار برده میشود، مختلف است. در کارهای ساختمانی شیرهای چدنی، برنزی، برنجی و گاهی استیل (SS) استفاده میشود. در کارهای صنعتی مانند، نیروگاهها، کارخانههای پتروشیمی، پالایشگاهها، کشتی سازی و صنایع دارویی / غذایی، بسته به نوع سیالی که از شیر عبور میکند ویا محیطی که شیر در آن قرار دارد، بدنه و دیگر اجزای آنرا از فولاد کربنی، فولاد آلیاژی، فولاد زنگ نزن(Stainless Steel) میسازند.
شیرها یا بهوسیله دست یا عملگر خودکار (Actuator) باز و بست میشوند.
نکات مهم در طراحی و ساخت شیرها عبارتند از:
۱- نیروی راه انداز وتجهیزات خاص راه اندازی
۲- ارتعاش شیر
۳- کاویتاسیون
۴- تاثیر در جریان
۵- میزان تحمل فشار
۶- آب بندی وموادمصرفی درآب بندها
۷- سهولت تعمیرو نگهداری ونصب وتنظیم آنها
۸- حوضچه های آرامش
انواع مختلف شیرها
۱) شیرهای دستی که با نیروی انسان کار می کنند manual valves
۲) شیرهای خودکار که با نیروی هوا ، مایعات و گازهای کنترل شونده کار می کنند control valves
۳) شیرهای خودکار که با نیروی برق کار می کنند . electric motor operated valves
شیرهایی که در این قسمت بررسی می شود عبارتند از:
۱)شیرهای سوزنی needle valves
۲)شیرهای سماوری plug or clock valves
۳)شیرهای کروی globe valves
۴)شیر زاویه ای ANGLE VALVE
۵)شیر توپی BALL VALVE
۶)شیرهای کشویی gate valves
۷)شیرهای دیافراگمی diaphragm valves
۸)شیر برگشت معکوس فاضلابی BAKE WATER VALVE
۹)شیر فشار شکPRESSURE REDUCING VALVE
۱۰)شیرهای یکطرفه non return or check valves
۱۱)شیرهای پروانه ای butterfly valves
۱۲)شیرهای اطمینان safety valves
۱۳)شیر تخلیه
۱۴)شیر سه راهه دستی CROSS GLOBE VALVE
۱۵)شیر زانویی ANGLE VALVE
۱۶)شیر شلنگی HOSE VALVE
۱۷)شیر آب نما WATER GAUGE VALVE
۱۸)شیر های خاص SPECIAL PURPOSE VALVES
۱۹)شیرهای خودکار control valves
۲۰) شیرهای متعادل کننده BALANCING VALVES
۲۱ ) شیر های تخلیه کننده فشارPRESSURE RELIEF VALVES