ظروف سرامیکی هم نوعی از ظروف سفالی هستند. سفالی كه لعاب میخورد و مجددا پخته میشود به سرامیك تبدیل میشود. امروزه ظروف سرامیكی معمولا به عنوان ظروف غذاخوری استفاده میشوند و ظروف سفالی بیشتر جنبه تزئینی دارند، چون سفال اگر لعاب نداشته باشد چربی و رطوبت را پس میدهد.
ظروف سراميك از لحاظ قابلیت هدایت گرما، مشابه ظروف سفالی هستند. با این تفاوت که مقاومتر هستند و برای قرار گرفتن در فر مناسب هستند. البته باید توجه داشت که انتقال از یخچال به فر گرم یا برعکس، میتواند باعث شکستن آنها شود.
تهیه ظروف سرامیکی
برای تهیه این ظروف معمولا از خاك كائولن به عنوان ماده اولیه به همراه مقداری كاه و شن به عنوان چسب استفاده میشود. این مواد با آب مخلوط میشوند و گل حاصل به شكل ظرف مورد نظر در میآید و سپس در كورهای با حرارت حدود 800 درجه به مدت 8 ساعت عملیات پخت صورت میگیرد. سپس كوره خاموش میشود و ظروف شب تا صبح همانجا میمانند و به آرامی خنك میشوند. بعد از این مرحله با كمك اكسیدهای رنگی فلزات آهن و آلومینیوم و مس و سرب، لعاب بر روی ظرف قرار میگیرد و مجددا عملیات پخت تكرار میشود. ظرفی كه به این ترتیب تهیه شده است، چون در درجه حرارت 800 درجه پخته شده، توان تحمل حرارت بالایی دارد، به طوری كه بعضی از ظروف سرامیك را میتوان در ماكروفر استفاده كرد. همچنین این ظروف تحمل شعله ملایم را نیز دارند. روکش های لعابی معمولا روی ظروفی از جنس سرامیک یا چدن کشیده می شوند.
مزایای استفاده از ظروف لعابی یا سفالی
- این ظروف نسبت به ظروف چینی سبک تر و ارزانتر هستند.
- نگهداری این ظروف راحت است و می توان برای پخت غذاهایی که به حرارت بالا نیاز دارند، از آن ها استفاده کرد.
- روکش های سرامیکی در مقابل فرسایش و خوردگی، خراشیدگی و ساییدگی تا حدی مقاوم هستند اما وقتی آسیب دیدند، چون جنس زیرین آنها آلومینیوم است، احتمال آلوده و مسموم شدن موادغذایی پخته شده درون آن ها بالاست و باید کنار گذاشته شوند.
معایب استفاده از ظروف لعابی یا سفالی
- ظروف سفالی بدون لعاب برای نگهداری یا پخت غذا مورد استفاده قرار نمی گیرند، چون دارای خلل زیادی می باشند که سبب نفوذ و باقی ماندن غذا در آنها می شود. اگر پایه رنگ هایی که برای این ظروف به کار می رود، حاوی فلزات سنگین مثل سرب باشد، استفاده از آنها برای سلامتی مضر است و باعث کندذهنی، افسردگی و بعضی مسمومیت های درازمدت دیگر می شود.
- لعاب هادی حرارت خوبی نیست و اگر لعاب یکنواخت نباشد لکه های داغ در ته قابلمه ایجاد می شود که غذا را فورا سوزانده و آن را به ماده ای سمی و سرطان زا تبدیل می کند.
- هنگامی که لعاب ظرف کنده می شود، ظرف دیگر قابل استفاده نیست.
- لعاب هم همانند تفلون اگر در شرایط استاندارد تهیه نشود، می تواند حاوی ترکیب های سمی از جمله سرب، کادمیوم ، آرسنیک و پیگمنت های رنگی شیمیایی باشد.
- طول عمر روکش لعابی محدود است و در اثر ضربه و تغییر حرارت ناگهانی از بین می رود
- هنگام شستشوی این ظرف ها نباید از سیم استفاده کرد و اگر ترک بردارند، باید کنارشان گذاشت حتی برای نگهداری غذا هم از آنها استفاده نکرد.
- قیمت ظروف سرامیکی بالاتر از سایر ظروف پخت است.