برقگیرها و نحوه استفاده آنها در پست‌ برق

   برقگیرها به منظور حفاظت تجهیزات در مقابل اضافه ولتاژهای گذرا و تخلیه اضافه ولتاژهای موجی ظاهر شده در هادی‌های خطوط و پست‌های فشار قوی به كار می‌روند. اضافه ولتاژهای موجی، استقامت عایقی تأسیسات و تجهیزات فشار قوی را مختل نموده و بروز قوس و اتصالی را درشبكه ظاهر می‌سازند. برق‌گیرها به شكل موازی با وسیله تحت حفاظت خود قرار می‌گیرند.

   ولتاژ شکست الکتریکی یک برقگیر بایستی کمتر از ولتاژ شکست الکتریکی ایزولاسیون لایه تجهیزات نصب شده در پست باشد.

   انواع برقگیر:  1-برقگیر میله ای2-برقگیر با فاصله هوایی3-برقگیر با مقاومت غیرخطی4-برقگیر بدون فاصله هوای 5-برقگیر خازنی6-برقگیر فیوزی

   1) برقگیر میله ای: یکی از ساده ‏ترین و ارزانترین برقگیرها که از اولین برقگیرها می ‏باشند، برقگیرهای میله ‏ای هستند که با وجود قدیمی بودن امروزه نیز کاربردهای زیادی دارد. این برقگیر عبارت است از دو میله نوک ‏تیز که یکی در قسمت برقدار نصب شده و دیگری در زیر ایزولاتور و یا بدنه نصب و به زمین اتصال می‏ یابد. فاصله دو نوک متناسب با ولتاژ و شرایط و زمان اعمال ولتاژ روی سیستم قابل تنظیم است.

   2) برقگیر با فاصله هوایی: نوع دیگری از برقگیرها که کاربرد بسیاری در پستهای فشار قوی دارد ؛ برقگیر از نوع شاخکی می باشد. این نوع برقگیرها ساده ترین نوع برقگیر می باشند که به جرقه گیر معروف هستند و اغلب در محلهای اتصال مقره به هادی یا اطراف بوشینگهای ترانسهای توزیع دیده می شود.در این نوع برقگیرها اگر ولتاژبالا برود بین شاخکها قوس برقرار شده و انرژی صاعقه را به زمین منتقل شده و این امر باعث می شود که تجهیز از بین نرود.

   3) برقگیر با مقاومت غیر خطی: این نوع برقگیر از یک یا چند خازن سری همراه با یک یا چند مقاومت غیر خطی تشکیل شده است، این خازنها که اصولا ً به صورت فواصل هوایی می‏ باشد در حالت کار عادی سیستم از عبور جریان الکتریکی به داخل برقگیر جلوگیری می‏ کنند .چنانچه ولتاژ سیستم به عللی بالا رود، فواصل هوایی بین خازنها هادی شده و جریان الکتریکی عبور می ‏کند. عبور جریان از مقاومت غیر خطی میزان افت و ولتاژ دو سر برقگیر را مشخص می‏ کند .

   4) برقگیر بدون فاصله هوایی: یک نوع برقگیر بدون فاصله هوایی امروزه به کار می ‏رود که خازنهای سری آن از قطعات اکسید روی می ‏باشد که این قطعات به صورت قرصهایی با اندازه‏ های مختلف ساخته شده و روی هم قرار می‏ گیرند. این برقگیرها از نظر ساخت ساده ‏تر بوده و دارای حجم کمتری نیز می ‏باشد. این برقگیرها می‏ توانند در ولتاژهای پائین‏تر عمل کنند. بنابراین سطح ولتاژ حفاظت تجهیزات را نیز می‏ توان پائین‏تر آورد و در نتیجه در هزینه ‏ها صرفه‏ جویی نمود و جریان نشتی در این نوع برقگیرها کمتر است یا تقریباً صفر است.

   5) برقگیر خازنی: این نوع برقگیر برای ولتاژهای فشار ضعیف استفاده می‏ شود که انرژی اعمال شده حاصل از موج ولتاژ در خازن ذخیره می ‏شود.

   6) برقگیر فیوزی: این نوع برقگیر نیز طوری ساخته می‏ شود که در مقابل اضافه‏ ولتاژ که سبب عبور جریان زیادی از برقگیر بشود می ‏سوزد و جرقه داخل آن توسط گاز یا مواد نسوز درون آن خاموش می‏ شود و اکثراً بعنوان حفاظت ثانویه بکار می‏ رود.

   محل نصب برقگیر: رقگیر باید در ورودی پستهای ترانس قبل از کلیه تجهیزات و تا حد ممکن نزدیک به آنها نصب گردد. علاوه بر برقگیری که در ورودی پستهای ترانس نصب می‏ شود قبل از تجهیزات مهم مانند ترانسفورماتورهای قدرت نیز جداگانه برقگیر نصب می‏ شود. معمولاً در مسیر برقگیر به زمین یک شماره انداز قرار می‏ دهند که می‏ تواند تعداد دفعات تخلیه موجهای ولتاژ ضربه‏ای بر روی برقگیر را ثبت نماید.

اطلاعات تکميلي

  • حوزه کاربرد: حفاظت تجهیزات در مقابل اضافه ولتاژهای گذرا و تخلیه اضافه ولتاژهای موجی ظاهر شده در هادی‌های خطوط و پست‌های فشار قوی