چربی امگا-3 ماهی عمدتا از دونوع اسید چرب DHAو EPA تشکیل شده اند.DHA که در روغن برخی ماهی ها و حیوانات وحشی یافت می گردد در مغز انسان یکی از مهم ترین نقش ها را در میان مواد شیمیایی این عضو بازی می کند بطور کلی این ماده نیمی از چربی موجود در غشا سلولی نرون های مغز را تشکیل می دهد این ماده در غشا مراکز ارتباط سیناپسی کورتکس مغز میتوکندری نرون ها و گیرنده های نور در شبکیه چشم تمرکز یافته است.این ماده به دلیل روان بودن ماده بی نظیری است که برای ساخت و حفظ سلول های مغزی مورد نیاز بوده و آن ها را کارامد می سازد و میزان استیل کولین در مغز را افزایش می دهد دقت کنیم با افزایش فعالیت مغز نیاز به این ماده افزایش می یابد.

چربی ها از اجزای ضروری رژیم غذایی ما محسوب می شوند. تامین انرژی، کمک به جذب برخی از مواد مغذی، نگه داری و تنظیم دمای بدن و شرکت در ساختار غشای سلول ها از جمله نقش هایی هستند که چربی ها در بدن ایفا می کنند. بنابراین ما به مصرف این درشت مغذی به عنوان بخشی از رژیم غذایی نیازمندیم اما در این بین مصرف برخی از انواع چربی مانند چربی های اشباع نشده متعلق به خانواده امگا 3 برای بدن مفیدتر می باشند زیرا از یک طرف بدن قادر به تولید آن ها نیست و از طرف دیگر این چربی ها نه تنها بخش قابل توجهی از غشای سلول های عصبی را تشکیل می دهند و جهت رشد و نمو مغز مورد نیاز هستند بلکه به کارکرد بهتر قلب و عروق، سیستم ایمنی و تولید مثل نیز کمک می کنند در حالیکه سایر انواع چربی ها به خصوص چربی های اشباع فاقد این مزایا می باشند. اسیدهای چرب امگا3 را می توان هم از منابع گیاهی و هم از منابع حیوانی تامین نمود اما باید بدانیم که بین اسید های چرب امگا3 گیاهی و حیوانی تفاوت هایی وجود دارد که می تواند در نوع منبع انتخابی ما تاثیرگذار باشد.

مقایسه امگا 3 حیوانی و گیاهی

حتی اگر شما از آن دسته افرادی هستید که رژیم های غذایی گیاهی را ترجیح می دهید باید EPA و DHA را به صورت مکمل دریافت نمایید در غیر این صورت مصرف 2 تا 3 بار در هفته از غذاهای دریایی توصیه می شود. عمده ترین تفاوتی که بین اسید های چرب امگا -3 گیاهی و حیوانی وجود دارد مورد استفاده قرار گرفتن آن توسط بدن است. اسید های چرب حیوانی بیشتر نقش ساختاری دارند و پس از مصرف مدت زمان بیشتری سطح آن ها در خون بالا باقی می ماند در حالیکه انواع گیاهی با زنجیره کوتاه تر سریع تر جذب شده و بیشتر در جهت تامین انرژی استفاده می شوند.

منابع امگا 3

منبع اسید های چرب امگا3 حیوانی ماهی های چرب مانند ساردین، ماهی تن، ماهی کولی، قزل آلا و شاه ماهی و نوعی سخت پوست کوچک دریایی شبیه میگو به نام کریل است و از منابع گیاهی آن می توان به روغن بذر کتان، روغن گردو و کلزا اشاره نمود. اسید های چرب امگا-3 مشتق شده از ماهی ها دارای طول زنجیره بلندتر و تعداد باندهای دوگانه بیشتری نسبت به انواع گیاهی خود هستند. جالب است بدانید که بیش از 90 درصد اسید های چرب امگا-3 که ساختار مغز را تشکیل می دهند از نوع DHA هستند در حالی که سایر انواع اسید های چرب مانند آلفا لینولنیک اسید صرف نظر از اینکه چه مقدار مصرف می شوند به مقادیر کمتر و جزئی تر در ساختمان مغز به کار رفته اند بنابراین رشد طبیعی مغز در دوران جنینی به قدری به این اسید چرب جادویی بستگی دارد که برای انتقال آن از طریق مادر به جنین ناقلین ویژه ای وجود دارد.

روغن کریل علاوه بر داشتن EPA و DHA حاوی فسفولیپید هایی با جذب بالا و آنتی اکسیدانی به نام Astaxanthin می باشد که منجر به برتری این روغن حتی نسبت به روغن مشتق شده از ماهی ها شده است. فیتوپلانکتون ها با وجود اینکه از گیاهان دریایی محسوب می شوند دارای مقادیر بیشتری از اسید های چرب DHA, EPA هستند ولی مقادیر این اسید های چرب در آن ها به تغییرات فصلی حساس می باشد. گرچه که به دلیل نیمه عمر کوتاه این گیاهان دریایی جمع آوری و استفاده از آن ها به عنوان منبع غذایی مشکل است ولی بر خلاف ماهی ها کمتر در معرض آلاینده های محیطی قرار می گیرند.

در نهایت با توجه به اینکه رعایت تعادل در مصرف انواع چربی برای سلامت بدن مفید می باشد اسید های چرب امگا-3 پیش ساخته یعنی EPA و DHA حیوانی با شرکت در مسیرهایی که منجر به تولید فاکتورهای ضد التهابی مانند پروتکتین و رزولوین می شوند، و پیشگیری از بیماری هایی با زمینه التهاب مانند بیماری های عصبی، روماتیسم، قلبی و عروق می تواند نسبت به سایر چربی ها نقش ویژه ای در سلامت بدن بازی کند.