با توجه به اینکه در بخش تقاضا همواره صرفه جویی یا مدیریت بر مصرف برق مطرح می شود، برخی از این راهکارها به شرح زیر ارائه می شود. شایان ذکر است، اغلب مواردی که در بخش تقاضا برای مصرف کننده محدودیت ایجاد می کنند باید کوتاه مدت بوده و حداکثر برای یک سال مدنظر باشد و نه بیشتر.

• اعمال مدیریت با محدودیت بار برای صنایع

محدودیت بار صنایع با هماهنگی و همکاری آنان انجام می گیرد که از 1377 شروع شده و ادامه دارد. صنایع بزرگ را می توان به چند گروه به شرح زیر تقسیم کرد:

1- صنایع آلومینیوم و ذوب فلز

این نوع صنایع مصرف کننده برق به علت شرایط خاص نمی توانند بار خود را قطع کنند. فقط امکان تقلیل بار قسمت هایی از آن ها که با صدمه روبرو نمی شود وجود دارد.

2- صنایع نورد و امثال آن

اغلب صنایع نورد به ویژه تولید میل گرد، مصارف برق بالایی دارند، اما ارزش افزوده چندانی ندارند. با این کارخانه ها باید هماهنگی بیشتری به عمل آورد تا مصارف خود را به ویژه در پیک شب و پیک روز، کاهش یا قطع کنندو در مواقعی که شبکه دچار مشکلات فراوانی است این کارخانه ها را می توان به مدت 2 ماه در ایام تابستان تعطیل کرد و دولت، ضرر و زیان های احتمالی آن ها را پرداخت کند.

در مجموع می توان گفت که صنایع باید طبقه بندی شوند، صنایعی که وزن بهای برق مصرفی آن ها بیش از ارزش افزوده شان است باید حداقل از 15 خرداد تا 15 شهریور با محدودیت به تولید ادامه دهند. همچنین با تنظیم ساعات کار صنایع 2 شیفته و نیز برنامه مرخصی کارکنان، حتی الامکان می توان بار تابستان را کاهش داد. همچنین بهتر است برنامه شیفت دوم کارخانه ها به شیفت سوم منتقل شود. در کنار این موارد، باید توجه داشت که برخی کارخانه ها، مقطعی از سال را به تعمیرات اختصاص می دهند. این مقطع را می توان به گونه ای برنامه ریزی کرد که با ایام پیک، همزمان و در این ایام تعطیل شده و به تعمیرات بپردازند.

• مدیریت مصرف در بخش خدمات

ارزش افزوده بخش خدمات در تولید ناخالص داخلی حدود 50 درصد و مصرف برق این بخش به حدود 10 درصد می رسد. این درحالی است که بخش صنعت با ارزش افزوده حدود 20 درصد، حدود 33 درصد برق را مصرف می کند. بنابراین باید کوشش کرد که مدیریت مصرف بخش خدمات به صورت قطع برق اعمال نشود، بلکه با اطلاع رسانی، تشویق و ترغیب، آنان را به استفاده از وسایل کم مصرف به ویژه لامپ های کم مصرف ترغیب کرد تا مصارف خودشان را کاهش دهند.

گفتنی است، بالاترین نرخ فروش برق مربوط به این بخش بوده است و متوسط درآمد حاصل از فروش برق به این بخش در 1392 حدود 88,598 ریال برای هر کیلووات ساعت بوده، در حالی که متوسط قیمت تمام شده با بهای قیمت سوخت یارانه ای 800 ریال اعلام شده است. ذکر این نکته نیز ضروری است که متأسفانه تاکنون وزارت نیرو قیمت تمام شده برق را بر اساس اصول علمی محاسبه نکرده است، بنابراین وزارت نیرو نیز باید حتی به منظور جلوگیری از کاهش درآمد خود و همچنین حفظ ارزش افزوده آن در تولید ناخالص داخلی، از قطع برق بخش خدمات خودداری کند.

• مدیریت بر مصارف عمومی

مصارف عمومی که قسمت عمده آن ها به مصارف ادارات و سازمان ها اختصاص می یابد، می توانند با مدیریت مصرف، حداکثر تلاش خود را به عمل آورند و در ساعات پیک، تمام مصارف سرمایش و غیر ضروری دیگر خود را قطع کنند. از جمله این موارد می توان به مدیریت بر سیستم سرمایش موسسات عمومی اشاره کرد. خاموش کردن تأسیسات سرمایشی عمومی بعد از تعطیلی اداره ها و سازمان ها، کنترل این دستگاه ها و بالاخره استفاده نکردن از آن ها در حرارت کمتر از 27 درجه توصیه می شود. ضمناً سیستم های سرمایشی ادارات را می توان یک ساعت دیرتر شروع کار روشن و یک ساعت زودتر از خاتمه کار خاموش کرد.

• مدیریت بر مصارف کشاورزی

چنانچه مصرف چاه های آب کشاورزی را بتوان به نحوی مدیریت کرد که از روشن کردن موتور پمپ ها در ساعات پیک خودداری کنند، بسیار سودمند خواهد بود.یکی از راهکارها که پیش از این هم مطرح شد، این است که هر مشترک کشاورزی ملزم شود در ساعات پیک مصرف تابستان، کاملاً از برق استفاده نکند و در مقابل مصارف آن ها در ساعات غیر پیک رایگان باشد. نکته دیگر «ارزیابی داده-ستانده» در مصرف برق است که مشخص می کند آیا میزان برق استفاده شده در تولید هر کیلو یا هر تن محصول کشاورزی، صرفه اقتصادی دارد یا نه؟

• لامپ های کم مصرف

کوشش وزارت نیرو در سال های اخیر در توزیع و تبلیغ لامپ کم مصرف قابل توجه و شایسته تبلیغ است. علاوه بر توزیع این لامپ ها در سطح مصرف کننده ها، اقدام وزارت نیرو به منظور جایگزینی لامپ های کم مصرف به جای لامپ های رشته ای و سایر لامپ های پر مصرف برای روشنایی معابر باید ادامه یابد. به هر حال باید راهکار اجرایی مناسبی اتخاذ و تولید و مصرف لامپ را از چرخه تولید و مصرف خارج کرد، ضمن اینکه مصرف لامپ های مدادی به هر شکل باید ممنوع شود.

• چراغ های دارای سلول های فتوولتائیک

استفاده از چراغ های دارای سلول های فتوولتائیک برای روشنایی پارک ها و فضای سبز شهرداری می تواند مورد توجه قرار گیرد.همکاری و کمک وزارت نیرو، به ویژه سازمان انرژی های نو ایران با شهرداری ها بسیار موثر خواهد بود. در مناطق عمومی نیز استفاده از این لامپ ها توصیه می شود.

• خاموشی برخی مراکز تفریحی به صورت کوتاه مدت

متأسفانه در سال های گذشته، آسانترین راه انتخاب شده و با تقسیم خاموشی ها بین شرکت های برق منطقه ای و بالاخره تقسیم خاموشی ها بین محله ها، حتی بیمارستان ها و مراکز خدماتی چون بانک ها کوشش شده ایام را بگذرانند. در حالی که می توان برنامه ریزی کرد از 15 خرداد تا 15 شهریور، به جای انتخاب روش های عمومی، برق برخی شهرک های تفریحی حداقل در بازه هایی از زمان قطع شود. با توجه به اینکه شهرک های تفریحی در فصول تابستان در اوج کاری خود به سر می برند دولت نسبت به ضررهای ناشی از قطع برق و تأثیر منفی آن بر سرمایه گذاری در این حوزه نیز دقت و توجه لازم را داشته باشد.

• کاهش بار با کاهش فرکانس به صورت کوتاه مدت

یکی از راهکارهایی که همواره به عنوان ساده ترین راه به نظر مرکز دیسپاچینگ می رسد، کاهش فرکانس است، زیرا اختیار و ابزار آن بی واسطه در دست مرکز کنترل شبکه است. کاهش فرکانس از دیرباز توسط مرکز کنترل اجرا شده و توانسته از این طریق بیشترین میزان بار(571 مگاوات در 1383) را کم کند. کاهش فرکانس نه تنها نوعی کم فروشی است، بلکه موجب وارد آمدن صدماتی به شبکه نیز می شود. بنابراین پیشنهاد می شود کاهش فرکانس نه به عنوان اولین، بلکه به عنوان آخرین راهکار مهم اجرا شود.

• رفع محدودیت های آب نیروگاه ها

برای رفع محدودیت های آب مورد نیاز نیروگاه های همدان و اسلام آباد که هم اکنون در پیک با 50 درصد بهره برداری می شوند، بهتر است چاره ای اندیشیده شود؛ همچون تأمین اعتبار مورد نیاز برای انتقال آب با فوریت که سبب افزایش 800 مگاوات ظرفیت قابل تولید نیروگاه های بخاری خواهد شد.

• رفع محدودیت های شبکه

رفع محدودیت شبکه برای افزایش تولید نیروگاه های صنایع شامل LNG که در این صورت با حفاظت ویژه، ظرفیت دریافتی از نیروگاه های صنایع 100 مگاوات افزایش می یابد.

افزون بر موارد برشمرده، تأمین نقدینگی مورد نیاز برای فعال ساختن طرح های دولتی در دست احداث از جمله نیروگاه سیکل ترکیبی ماهشهر (سربندر) و طرح های انتقال شامل خط و پست نیز باید مورد توجه قرار گیرد. تسریع در گشایش اعتبار اسنادی نیروگاه های بخش خصوصی و تأمین نقدینگی برای پرداخت بهای خرید برق نیروگاه های بخش خصوصی دارای طرح در دست احداث نیز از جمله مواردی است که نیازمند توجه بیشتر از سوی نیرو مردان جمهوری اسلامی ایران است.