دسته سوم: طبقه بندی براساس اثرات بیولوژیکی
نهایتا یكی دیگر از طبقه بندی های مهم مواد شیمیایی با در نظر گرفتن خصوصیات سم شناسی و اثرات بیولوژیكی آن ها می باشد. این طبقه بندی در مطالعات سم شناختی مواد بكار رفته و در آن اثرات موضعی و سیستمیک مواد كه ممكن است به صورت حاد و یا مزمن باشند مورد بررسی قرار می گیرد. شناخت كامل این طبقه بندی مستلزم دانش و اطلاعات وسیع در زمینه مواد شیمیایی، سموم و اثرات بیولوژیكی آنها می باشد كه در محدوده این راهنما نمی گنجد اما آشنایی با كلیات آن می تواند در استفاده صحیح مواد بسیار مؤثر باشد.
از دیدگاه اثرات بیولوژیكی مواد شیمیایی را می توان در گروه هایی شامل مواد محرک، خفقان آورها، مواد خورنده، سموم سیستمیک با ارگان هدف(TOST)، سرطان زاها، موتاژنها و تراتوژنها تقسیم بندی نمود. منظور از سموم سیستمیک موادی هستند كه از راه های مختلف وارد بدن شده و پس از جذب از طریق جریان خون (و یا لنف) به نقاط دوردست یا به عبارت دیگر به بافت یا ارگان هدف رسیده و اثرات بیولوژیكی خود را بروز می دهند (جدول1)
جدول 1 -مهمترين سموم سيستميک با ارگان هدف (TOST)
| مثال | ارگان هدف | سموم سیستمیک |
| كربن تتراكلرايد، كادمیم | كلیه ها | سموم كلیوی يا نفروتوكسیك |
| هیدروكربورهای هالوژنه مانند كربن تتراكلرايد، اتانل، نیتروزآمین ها | کبد | سموم كبدی يا هپاتوتوكسیك |
| سموم ارگانوفسفره، متانل، دی سولفید كربن، جیوه، منگنز | سیستم عصبی | سموم عصبی يا نروتوكسیك |
| بنزن، آرسین، سرب | خون و بافت خون ساز | سموم سیستم خونساز يا هماتوپوئتیك |
| اتانل، آرسنیك، فلزات سنگین مانند سرب، مس، كبالت | قلب | سموم قلبی- عروقی |
| سیلیس آزاد، آزبست، ذغال سنگ، چوب، كتان | سیستم تنفسبی و ریه ها | سموم تنفسی |
| سرب معدنی، موتاژن ها، تراتوژن ها مانند تالیدومید | سیستم تولید مثل | سموم تولید مثل |
اصفهان - بزرگراه شهید میثمی، ابتدای بلوار کشاورز، برج آزاد، طبقه 7 ، واحد شماره 8 ، پرتال جامع انرژی
info(@)energyenergy.ir