عدد اکتان در شیمی

   عدد اکتان مقیاسی است برای نشان دادن مقاومت بنزین و یا دیگر سوخت‌ها در مقابل گرما، فشار و شروع احتراق خود بخود (بدون جرقه). به ایزو اکتان (۲،۲،۴-تری متیل پنتان) عدد ۱۰۰ و به نرمال هپتان عدد صفر داده می‌شود. عدد اکتان بنزین عبارت است از درصد ایزواکتان در نرمال هپتان که که دارای خاصیت ضد کوبشی برابر با بنزین مورد آزمایش در شرایط آزمون استاندارد باشد.

   به زبان ساده هر چه عدد اکتان یک سوخت بیشتر باشد آن سوخت در مقابل پدیده احتراق مخرب فشار و گرما مقاوم تر است. عدد اکتان بنزین معمولی ۸۷ بنزین ویژه ۸۹ و بنزین سوپر ۹۳ است. وقتی می‌گوییم عدد اکتان بنزینی ۹۰ است یعنی کیفیت سوخت این بنزین با مخلوطی از۹۰ درصد سوخت ایزواکتان و ۱۰ درصد هپتان برابر است. ایزو اکتان دارای فرمول ملکولی c8h18 هست و دارای جرم مولی 114 هست. در موتور های ۴ زمانه چهار مرحله مختلف است که عبارتند از: مکش، تراکم، انفجار{کار یا عمل}، تخلیه. تراکم زمانی به وجود میاید که مخلوط بنزین با هوا توسط پیستون تا حد مشخصی متراکم میشود و بعد از آن توسط جرقه محترق میشود. که این میزان تراکم رو با اعداد مختلفی نشان میدهند به صورت نسبی که در موتور های قدیمی این عدد ۵:۱ یا ۶:۱ و در موتور های جدید ۱۰:۱ تا ۱۲:۱ هم میرسد.

   اما مخلوط سوخت کلآ قابلیت اشتعال زایی بالایی دارد که اگر این مخلوط قبل از جرقه زدن شمع مشتعل بشود موتور دچار کوبش میشود. اکتان: توانایی متراکم شدن سوخت قبل از احتراق خود به خودی را عدد اکتان میگویند (عدد اکتان مقیاسی است برای نشان دادن مقاومت بنزین و یا دیگر سوخت‌ها در مقابل گرما، فشار و شروع احتراق خود بخود (بدون جرقه). به ایزو اکتان (۲،۲،۴-تری متیل پنتان) عدد ۱۰۰ و به نرمال هپتان عدد صفر داده می‌شود. عدد اکتان بنزین عبارت است از درصد ایزواکتان در نرمال هپتان که دارای خاصیت ضد کوبشی برابر با بنزین مورد آزمایش در شرایط آزمون استاندارد باشد. به زبان ساده هر چه عدد اکتان یک سوخت بیشتر باشد آن سوخت در مقابل پدیده احتراق مخرب فشار و گرما مقاوم تر است. عدد اکتان بنزین معمولی 87 بنزین ویژه 89 وبنزین سوپر93 است.

   در خلال جنگ جهانی اول که در حدود سال ۱۳۰۰ شمسی روی داد. فردی به نام میجلی پی برد که با افزودن سرب {lead tetraethy} به مخلوط بنزین نسبت اکتان اون تا حد چشمگیری افزایش پیدا میکند که راهی ارزان برای بالا بردن اکتان سرب نسبت به روش های موجود دیگر بود. مزیت دیگر این کار روانکاری سوپاپ ها بود. اما بعد ها متوجه شدند که سرب ضررهای زیادی به محیط زیست وارد میکند. پس ماده MTBE جایگزین سرب شد. و در اگزوز ماشین ها هم از catalyst converter استفاده کردند. لازم به ذکر هست که سرب موجود در بنزین باعث از کار افتادن کاتالیست میشود. بعد ها دریافتند که ماده MTBE نیز باعث الودگی محیطی میشود پس در صدد پیدا کردن جایگزینی برای این ماده شدند. که حاصل این تلاش ها toluene . benzene ethanol و ETBE بود.

اطلاعات تکميلي