راه اندازی صنعت شرکت های خدمات انرژی یا ESCO طی 3 دهه اخیر، در بسیاری از کشورهای جهان بازاری به نام بازار سرمایه گذاری در بهینه سازی مصرف حامل های انرژی ایجاد نموده که از جمله روش های مؤثر و کارا در نهادینه کردن بهینه سازی مصرف انرژی در یک کشور است.

    شرکت خدمات انرژی یا ESCO در شکل جامع و کامل خود شرکتی است که با هدف صرفه جویی یا بهینه سازی مصرف حامل های انرژی به تنهایی یا با همکاری یک موسسه مالی یا سایر نهادهای سرمایه گذار در قالب قراردادهای مبتنی بر کارایی اقدام به سرمایه گذاری در یک یا چند مجموعه صنعتی یا ساختمانی می کند. این شرکت به طرف قرارداد متعهد می شود پس از مراحل ممیزی انرژی، میزان مشخصی از کاهش هدر رفت و بهبود مصرف انرژی را بدون هرگونه خلل به روند تولید محصول یا سطح آسایش و رفاه در کارخانجات یا واحدهای ساختمانی بر اساس یک طرح مدون و در یک دوره مورد توافق به مرحله اجرا گذارد. در قراردادهای مبتنی بر کارایی، جبران هزینه های سرمایه گذاری با احتساب سود منطقی کار، از ناحیه هزینه های صرفه جویی شده در مصرف حامل های انرژی در آن مجموعه صنعتی یا ساختمانی همچنین سایر صرفه جویی ها در هزینه های مرتبط با اجرای طرح از جمله مالیات های زیست محیطی و مصرف آب در یک دوره زمانی تأمین و پرداخت می شود. پس از پایان دوره قرارداد، تجهیزات نصب شده از سوی شرکت، متعلق به صاحب کارخانه یا واحد ساختمانی خواهد بود؛ بنابراین شرکت خدمات انرژی (ESCO) شرکتی است که فعالیت های مربوط به بهینه سازی مصرف انرژی را به صورت یکجا انجام می دهد.

   معمولا به منظور کاهش هزینه های اجرا و اقتصادی شدن اقدامات، بهینه سازی تمام حامل های انرژی همراه با هم و طی یک قرارداد انجام می شود، مگر در صنایع و ساختمان های بزرگ که بهینه سازی، شامل آب و گاهی آلودگی محیط زیست نیز می شود زیرا :

• در بسیاری از موارد، کاهش مصرف آب باعث کاهش مصرف انرژی نیز می شود.
• با کاهش مصرف انرژی، آلاینده های کمتری وارد محیط زیست می شوند. در کشورهایی که بر آلاینده های محیط زیست مالیات وضع شده است، کاهش آلاینده ها صرفه جویی زیادی در هزینه ها دارد.

ویژگی های شرکت های خدمات انرژی

1) مشخص نبودن مبلغ قرارداد

    بر خلاف قراردادهای دیگر، قراردادهای شرکت های خدمات انرژی، مبلغ ثابت و مشخصی ندارند بلکه میزان پرداخت به شرکت به میزان صرفه جویی حاصل شده بستگی دارد. به منظور تعیین سهم شرکت، میزان مصرف انرژی با روش های مناسب و دستگاه های اندازه گیری مشخص می شود. این نوع قراردادها، "قراردادهای مبتنی بر کارایی" نامیده می شوند.

2) تحمیل نشدن هزینه ها به مشتری

   اقدامات بهینه سازی عموما بسیار پرهزینه هستند، به طوری که مشتری با دید غیر فنی به سختی زیر بار قبول ریسک آن خواهد رفت. در قراردادی که شرکت خدمات انرژی اقدام به سرمایه گذاری می کند، مشتری صرفا در طول قرارداد بخشی از صرفه جویی حاصل در هزینه های انرژی را به شرکت پرداخت می کند و پس از پایان قرارداد، مالکیت تجهیزات نصب شده را به دست می آورد. در سایر قراردادهای خدمات انرژی، مشتری هیچ گاه مبلغی بیش از صرفه جویی حاصله به شرکت پرداخت نمی کند.

3) کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری

   در اغلب قراردادهای مبتنی بر کارایی که توسط شرکت های خدمات انرژی منعقد می شود، هزینه های تعمیر و نگهداری تمام یا قسمتی از دستگاه های جدید نصب شده نیز می تواند در طول قرارداد به عهده شرکت خدمات دهنده باشد که این باعث کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری می شود. علاوه بر این، شرکت خدمات انرژی متعهد می شود در طول قرارداد، آموزش های لازم را به تیم تعمیر و نگهداری بدهد تا پس از اتمام قرارداد بتوانند نگهداری کل تجهیزات را در دست گیرند.